چهارشنبه ۳۰ تیر ۱۴۰۰ ساعت ۲۲:۱۳

گویه هایی روان شناختی از عید قربان

عید قربان را جشن می گیریم تا تجلی ایمان راستین را در دل و اذهان مسلمانان زنده نگاه داریم و که در آن درس ها و عبرت های فراوان تربیتی و اخلاقی نهفته است.

اشارات

عید قربان را جشن می گیریم تا تجلی ایمان راستین را در دل و اذهان مسلمانان زنده نگاه داریم و که در آن درس ها و عبرت های فراوان تربیتی و اخلاقی نهفته است. رفتاری که شاید در ظاهر در عقل و مرام برخی دنیادوستان و مادیگران خوش نیاید روح حاکم بر این روز بزرگ سراسر حکمت، تسلیم و ایمان به فرمان خداوند مهربان است. حکایت ابراهیم و اسماعیل نه تنها یک حقیقت راستین بلکه یک کتاب از آموزه های ایمان است و تربیت که الگوی والایی پیش روی انسان ها قرار می دهد. این مقال بر آن است تا به برخی از عبرت های تربیتی این واقعه مهم تاریخی اشاره ای کند.

رهایی از وابستگی و پیوستن به دلبستگی

در آموزه های دینی، عشق و علاقه به خانواده یک فضیلت است ولی این علاقه نباید غفلت از یاد معبود جهان را در پی داشته باشد. علاقمندی انسان به فرزندان مسئله ای فطری و موهبت خداوند است که از آن به مهرورزی یاد می کنند ولی زیبایی این علاقه تا جایی است که بندگان خالص خدا را از دلبستگی به معبود حقیقی غافل نکند. در جریان امر حضرت ابراهیم (ع) به برقراری توازن میان مهر، عاطفه و علاقه پدری و انجام فرمان خطیر الهی به زیبایی هر چه تمام تر مشهود است.

بایسته های علاقه به فرزندان

علاقه به فرزندان چنانچه به درستی تنظیم شود والدین را از فرمان خداوند باز نمی دارد. از طرف دیگر علاقه والدین به فرزند نیز مانع تربیت دینی فرزندان نمی شود و آنان را از کاربست فضیلت های اخلاقی باز نمی دارد. زمانی که حضرت ابراهیم (ع) با امر الهی روبرو شد آن را با فرزند خود مطرح نمود و با توجه به تربیت دینی شایسته فرزند وی نیز با آن موافقت نمود و آماده اجرای دستور الهی شد. این مسئله در گام های دیگری از زندگی این پدر و پسر موحد نیز مشهود است. تا جایی که در گرمای طاقت فرسای حجاز به کمک یکدیگر بنای مقدس خانه کعبه را بنا نهادند و این وظیفه الهی را با شوق فراوان به اتمام رساندند.

خدامحوری پیشنهادی برای زندگی بهتر

خدامحوری سبب عبور از دشواری ها و بهره مند شدن از موقعیت هاست. زمانی که پدر از معنویت سرشار باشد اثرگذاری وی بر شخصیت فرزند بسیار موثر است. در پرتو اطاعت و بندگی حیات پاک و زندگی با نشاط سامان می گیرد و اعضای چنین خانواده ای مرزها و حرمت ها را به خوبی می شناسند و اجرا می نمایند. زمانی که عشق و علاقه به خداوند در جایگاه نخست قرار گیرد انس و الفت با دیگران نیز به نقطه اوج می رسد و زمانی که فردی از عدم علاقه و محبت و ارتباط با معبود رنج می برد توان محبت ورزی حقیقی به دیگران راهم از دست خواهد داد. زیرا در وجود خویش احساس شور و نشاط معنوی نمی کند تا بتواند در شادی و شادمانی با دیگران سهیم شود.

فرزندان از عوامل آزمون الهی

خداوند فرزندان را وسیله آزمایش بندگان معرفی می کند. این مسئله از دو جنبه قابل بررسی است:
1- کوتاهی در حق فرزندان و سهل انگاری در تربیت و تامین نیازهای مادی و معنوی عمل نکردن به وظیفه شرعی و پدری است که بدنبال آن مردود شدن در آزمون الهی را به دنبال خواهد داشت.
2- فرزندسالاری ناشایستی که می تواند انسان را از مسیر توحید خارج و او را از انجام اوامر الهی باز دارد. هر دو جنبه این آزمون دقت در فرزند پروری و تقویت ایمان را همزمان با قبول این وظیفه مهم به والدین یادآور می شود.

پایداری در برابر وسوسه نفس (خود مهارگری)

یکی از بزرگترین و شاخص ترین جنبه های شخصیتی حضرت ابراهیم خلیل الـ ... پایداری در برابر وسوسه های شیطان رجیم و خواسته های عاطفی خویش بود از نخستین زمان ابلاغ دستور خداوند تا آنگاه که به قصد قربانی بر حنجره فرزند خویش (حضرت اسماعیل) خنجری برّان کشیده شد همه لحظاتی سخت و آزمونی بسیار دشوار و بزرگ بود که خواستگاه اولیه موفقیت در آن چیرگی بر وسوسه ها و امیال شیطانی بود وجود ایمان و باور و اعتقاد به دستورهای خداوند به رغم چالش بین امر الهی و عشق و عاطفه به فرزند شاهکاری ماندگار در رفتارشناسی پیامبر خدا است که نام ابراهیم (ع) و اسماعیل و یاد این روز و فداکاری آنها در اطاعت از امر الهی و مبارزه با شیطان نفس را برای همیشه در تاریخ بشریت زنده و ماندگار نگاه داشته است.

علیرضا نیاکان

#عید قربان |