نشانه‌های گرمازدگی و چند توصیه

مرجان بهزادی مقدم در گفت‌و گو با ایسنا با بیان اینکه گرمازدگی حالتی است که در اثر ناتوانایی بدن در دفع گرما و افزایش دمای داخلی بدن به حدود ۴۰ درجه سانتیگراد اتفاق می‌افتد، گفت:‌ عوامل بروز گرمازدگی متعدد هستند ولی به طور کلی دو فرم گرمازدگی کلاسیک و فعالیتی وجود دارد که فرم کلاسیک بیشتر در سالمندان، بیماران قلبی و عروقی، معلولان، افراد چاق و ... بروز می‌کند.

چه کسانی بیشتر در معرض گرمازدگی قرار دارند؟

وی ادامه داد: سالمندان به خصوص به علت نقص در توانایی تغلیظ کلیوی، استفاده از داروهای متعدد، تب، اسهال، استفراغ و کاهش توانایی در محافظت از خویش، بیشتر مستعد کم آبی هستند و در مواجهه با گرما، تشنگی نمی‌تواند منعکس کننده نیاز واقعی آن‌ها به آب باشد.

وی با بیان اینکه گرمازدگی به دنبال فعالیت شدید در آب و هوای گرم اتفاق می‌افتد، اظهار کرد: گرمازدگی به دلیل وجود کم آبی گسترده در بدن، موجب آسیب جدی به اندام‌های کلیه، کبد و قلب می‌شود و اگر به موقع درمان نشود فرد به اغما رفته و خطر مرگ او را تهدید می‌کند.

علایم اولیه کم آبی ناشی از گرمازدگی

این کارشناس تغذیه با بیان اینکه علایم اولیه کم آبی ناشی از گرمازدگی شامل سردرد، خستگی، حواس پرتی و گیجی، ضربان پوستی در ناحیه پیشانی، ادرار غلیظ، کاهش دفع ادرار، چشم‌های گود رفته، خشکی مخاطی دهان و بینی، تغییرات فشار خون و افزایش ضربان قلب است. همچنین خروج آب از بدن موجب خروج برخی املاح ضروری شده که این امر موجب تشدید عوارض گرمازدگی می‌شود.

راه‌هایی برای پیشگیری از گرمازدگی

عضو هیات مدیره انجمن تغذیه ایران با تاکید بر اینکه خوشبختانه پیشگیری از گرمازدگی بسیار آسان است، گفت: حدود دو سوم بدن ما از آب تشکیل شده است که به محض بالا رفتن دمای داخلی بدن به هر دلیلی، بدن از طریق خروج آب از راه‌هایی نظیر عرق کردن، به حفظ دمای داخلی بدن که حدود ۳۷ درجه سانتی گراد است، کمک می‌کند. در ماه‌های گرم سال خصوصا در مناطق جنوبی کشور که گرمای هوا به راحتی از مرز ۵۰ درجه سانتی گراد نیز عبور می‌کند و رطوبت بالای هوا مانع از تبخیر عرق در سطح پوست و ناتوانی بدن در خنک  کردن محیط داخلی می شود، وقوع گرمازدگی شایع‌تر است.

وی گفت: اولین توصیه متخصصین تغذیه، حفظ تعادل آب در بدن است، که ساده ترین راه، نوشیدن آب به اندازه کافی است. خوشبختانه پیامد نیاز بدن به آب، حس تشنگی است که از طریق مرکز کنترل تشنگی در بدن که هیپوتالاموس است، اعلام می‌شود. اما گاهی حس تشنگی به موقع اعلام نمی‌شود. در کودکان، ورزشکاران با فعالیت سنگین، سالمندان و بیماران نباید منتظر اعلام حس تشنگی بود و باید به توصیه مصرف حداقل هشت لیوان آب عمل کرد. البته در مناطق گرمسیر بیش از هشت لیوان آب باید دریافت کرد. دومین توصیه، عدم مصرف غذاهای شور است. چرا که نمک باعث خروج آب بیشتری از بدن می‌شود و بدن را در معرض کم آبی قرار می‌دهد. سومین توصیه، کاهش مصرف شیرینی جات و شکر است؛ چراکه بدن برای متابولیسم گلوکز، به آب نیاز دارد و مصرف موادی که نیاز بدن به آب را بالا ببرند به طور کلی توصیه نمی‌شوند. نوشیدن شربت‌های شیرین، نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های ورزشی خصوصا در زمان بروز گرمازدگی توصیه نمی‌شود.

این متخصص تغذیه همچنین بر چند نکته تغذیه‌ای تاکید کرد و گفت: مواد حاوی کافئین مثل چای و قهوه ادرار آور هستند و خروج آب زیاد از بدن، باعث مستعد شدن شرایط برای گرمازدگی فرد است. نوشیدنی‌های الکلی نیز نباید مصرف شوند. مصرف آبمیوه‌های طبیعی، میوه‌های آبدار مانند هندوانه، سبزیجات مانند کاهو و خیار و لبنیات در پیشگیری از وقوع گرمازدگی نقش  مهمی دارند. ورزشکاران هم باید توجه داشته باشند که شدت ورزش را در گرما باید کاهش دهند و با نوشیدن مداوم آب، دمای بدن را در محدوده طبیعی حفظ کنند.