با چهارشنبه سوری آتش در کوره کرونا نریزیم

ایرنا: چهارشنبه سوری یکی از سنت هایی است که از غافله مدرنیته و تغییر عقب نمانده و رفتارهای آمیخته به هرج و مرج برخی افراد در این شب، این سنت دیرینه را تخریب کرده تا آنجا که سوگیری هایی نسبت به برگزاری آن در جامعه شکل گرفته است.
افرادی که خواسته یا ناخواسته این نوع مراسم ها را از هدف و شکل آیینی خود دور ساخته و دیگر یادآور آشتی، دورهمی و خنده های کودکانه نیست و جای خود را به ترقه بازی و گاه انفجارها و صداهای گوش خراشی داده و تا جایی پیش می رود که خانواده هایی را در آستانه نوروز داغدار می کند.
رسمی که امسال با شیوع ویروس تاجدار کرونا بیش از همیشه از لحاظ کنترل و مدیریت هیجان ، رعایت پروتکل های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی و همچنین جلوگیری از ازدحام نیاز به مراقبت بیشتر دارد تا جانی گرفته نشود و انجمنی نسوزد.

تاریخچه چهارشنبه سوری به چه دورانی بازمی گردد؟

تاریخچه و فلسفه برگزاری جشن چهارشنبه سوری از جمله موضوعاتی است که دوستداران تاریخ و آیین کهن ایرانی همواره در صفحه های تاریخ ایران باستان به دنبال آن هستند.
موضوعی که هوشنگ جاوید پژوهشگر آیین های سنتی در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا با تاکید بر اینکه ترقه زدن و انفجارهای مهیبی که موجب آزار مردم می شود در سنت ایرانی نبوده بلکه اذیت کردن و آزار رساندن در فرهنگ باستان، جز بزرگترین گناهان نابخشودنی به شمار می رفته و فرد خاطی محکوم به شلاق خوردن می شده است، گفت: بسیاری از افراد بر این باورند که این رسم از کیش زرتشت گرفته و رواج پیدا کرده است در حالی که پریدن از روی آتش از نگاه یک زرتشتی به مثابه بزرگترین گناه روی زمین به شمار می رود چرا که آتش مقدس است و چیزی است که باید به آن احترام گذاشت و هرگز یک ایرانی زرتشتی از روی آتش نمی پرید.
وی ادامه داد: ریشه پریدن از روی آتش بنابرآنچه تاریخ از آن یاد می کند از دوره پس از اسلام به ویژه حمله مغول ها به ایران باب شد. زمانی که مرسوم شد کسی که می خواهد توبه کند و خداوند از گناهانش بگذرد، باید حتما از روی آتش بگذرد.
این پژوهشگر آیین های سنتی در پاسخ به این پرسش که چگونه می توان فرهنگ اصیل و رسوم ملی را در مقابل آماج فرهنگ های تقلیدی حفظ کرد؟ توضیح داد: وقتی رسم یا آیینی به مرور جای خود را میان باورهای یک جامعه باز می کند، دیگر نمی توان با آن باورها جنگید و نگاه سلبی به آن داشت بلکه نیاز به آگاهی دادن و مستند کردن آیین و رسوم است. موضوعی که با تصویب قانونی در مجلس مبنی بر این که جشن های باستانی با شکل درست آن، از طریق سازمان میراث فرهنگی بازسازی و اجرا شود، آرام آرام فرهنگ سازی صحیح از برگزاری مراسم ها صورت می گیرد و آنجاست که فرهنگ اصیل ایرانی هرگز مورد حمله فرهنگ تقلیدی بیگانه قرار نمی گیرد.

چه کنیم تا کرونا میهمان سور چهارشنبه سوری نشود؟

چهارشنبه سوری امسال همانند سال گذشته با ویروس کرونا عجین شده و برگزاری هر دورهمی و ازدحامی به منزله میزبانی از این ویروس منحوس است.
بر همین اساس ستاد مقابله با کرونا و نهادهای همکار با این ستاد از تمامی شهروندان استمداد در خانه ماندن و برگزار نکردن هر نوع تجمع برای این شب کرده اند.
ژیلا آهنگرزاده روانشناس بالینی هم در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا با اشاره به اینکه چهارشنبه سوری به دلیل تغییر در برگزاری مراسم و استفاده از مواد محترقه و بمب های دست ساز، پراسترس ترین شب سال یاد می شود، خاطرنشان کرد: سالی را به پایان می رسانیم که به دلیل شیوع کرونا همراه با استرس و اضطراب گذشته است حال انتظار می رود در روزهای پایانی سال،کاری نکنیم تنش ها افزایش پیدا کند.
وی ادامه داد: یعنی تلاش کنیم مطابق سفارش وزارت بهداشت و ستاد مقابله با کرونا، با رفتارهای صحیح و تفکر و هیجان و انگیزه های مناسب، این سال کرونایی را با حداقل استرس و حداکثر امید نسبت به آینده به پایان برسانیم.
روانشناس بالینی و مشاور خانواده با تاکید بر اینکه این امر مستلزم رعایت پروتکل های بهداشتی و برگزاری مراسمی با دورهمی مجازی است، تصریح کرد: فرهنگ شامل ارزش ها، باورها و هنجارها می شود که در فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی به وفور وجود دارد که نشان دهنده قدمت و رسالت ایرانیان است. اما متاسفانه مراسم چهارشنبه سوری با رفتارهای پرخطر به یک آداب و رسوم همراه با ناهنجاری تغییر یافته است تا آنجا که موجی از استرس، اضطراب و ترس از وقوع خطر را برای اقشار مختلف جامعه به همراه دارد.
آهنگرزاده آسیب های ناشی از  رفتارهای پرخطر در چهل شنبه سوری را روانی، جسمانی، اجتماعی و معنوی عنوان و توصیه کرد: در روزهای پایانی سال که سالی کرونایی همراه با استرس را پشت سر می گذاریم با رفتارهای پرخطر  سطح استرس و اضطراب را دوچندان نکنیم ضمن اینکه با ازدحام و گردهمایی، خواسته و ناخواسته میزبان کرونا نباشیم و بر خستگی کادر درمان نیافزاییم.
از: فاطمه دهقان نیری