ظریف: اشتباهات محاسباتی ابرقدرت ها تبعات فاجعه‌باری برای جهان بدنبال داشت

ایسنا: دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، پنج سخنرانی تخصصی و مجازی را با سخنرانی محمدجواد ظریف، دانشیار گروه مطالعات آمریکای شمالی دانشکده مطالعات جهان، با عنوان «جهان در حال گذار» به‌طور پخش زنده در اینستاگرام به آدرس [email protected] برگزار می‌کند.

وزیر امور خارجه کشورمان در آغاز دومین جلسه سخنرانی خود گفت: بزرگ‌ترین مسئله‌ای که قدرت‌های بزرگ، میانه و حتی منطقه‌ای را به ارتکاب اشتباهات بزرگ واداشته، اشتباهات محاسباتی و سوء تعبیر است. کسانی که می‌خواستند سریع به نظم جهانی جدید برسند، مرتکب اشتباهات فاجعه‌باری شدند. احتمالا در آینده‌ای نزدیک نظم جهانی جدید با قوانین تازه بوجود نیاید. اشتباهات محاسباتی که قدرت های بزرگ یا به عبارتی ابرقدرت ها در روند نظم نوین جهانی مرتکب شده اند، تبعاتی به مراتب فاجعه بار تر از اشتباهاتی که کشورهای دیگر مرتکب شده اند، به دنبال داشته است.

ظریف ادامه داد: اولین ویژگی دوران گذار "مدت‌ زمانی" است که این دوران طول می‌کشد و دومین ویژگی درواقع آشفتگی و تلاطم این دوران است.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان گفت: برخی چالش‌ها را یک کشور به تنهایی و یا حتی برخی کشورها به همراه یکدیگر نیز نمی‌توانند حل کنند. باید پاسخی جهانی برای چنین مشکلاتی یافت شود؛ به طور مثال فقر یک مشکل جهانی است و عواقب آن نیز جهانی می‌باشد. هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی آن را بر طرف کند. بیماری‌ها نیز یک چالش جهانی دیگر هستند. سعدی گفته است "چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار". اگر یک شخص در جهان دچار بیماری شود، همگی انسان‌ها دچار مشکل می‌شوند.
ظریف اضافه کرد: امنیت نیز اکنون جهانی شده است. امنیت یک نفر به امنیت دیگران وابسته است. ناامنی یک‌نفر می‌تواند به ناامنی همگی منجر شود. قبول همین مسئله برای بسیاری از دولت‌ها دشوار است.
وی گفت: در جهان حال حاضر، ما به پایان بازی مجموع صفر رسیده‌ایم. بازی مجموع صفر بدین معناست که یکی می‌تواند در ازای زیان دیگری سود ببرد. بازرتزین نوع بازی مجموع صفر، جنگ است. معنی پیروزی در جنگ این است که یک طرف کمتر از طرف دیگر زیان داده است وگرنه کسی از جنگ سود نمی‌برد.
ظریف افزود: در دنیای امروزی کسی پیروز جنگ می‌شود؟ معنای پیروزی در جنگ چیست؟ در جنگ یک طرف کمتر از طرف دیگر زیان می‌دهد. من نمیدانم که آیا معیاری برای سنجش آنکه چه کسی کمتر دچار زیان شده وجود دارد یا نه. ایالات متحده تریلیون‌ها دلار به جنگ در خاورمیانه تزریق کرده است. آیا پیروز شده است؟
این مقام ارشد وزارت خارجه کشورمان ادامه داد: آمریکا چه چیزی به دست آورده است؟ امنیت؟ آمریکا حال حاضر بیشتر از زمانی که برای ایجاد نظم جدید جهانی خواسته‌هایش را به دیگر کشورها تحمیل کرد، امنیت دارد؟ آمریکا پس از صرف ۷ تریلیون دلار از آمریکای سال ۱۹۹۰ امن‌تر گشته است؟ آمریکا هر کاری که از سال ۱۹۹۰ انجام داده، برای متداول کردن حاکمیت جهانی این کشور بوده است. اولین قانون تسلط جهانی همانی است که یک کشور ابتدایی نیز برای شهروندانش انجام می‌دهد. این کار چیزی جز برقراری امنیت نیست. آیا حال ایالات متحده از پیش امن‌تر است؟ صدام حسین باخته است. محمد قذافی باخته است اما آیا ایالات متحده پیروز شده است؟
ظریف تصریح کرد: ما باید انتخاب کنیم. ما نمی‌توانیم بازی مجموع صفر داشته باشیم. شرایط برد و باخت پیش‌روی ما نیست. ذهنیت جنگ سرد این است که یکی می‌بازد و یکی برنده می‌شود. تمام این‌ها از این اشتباه غرب و آمریکا نشات می‌گیرد که گمان می‌کنند جنگ سرد را برده‌اند. اتفاقی که در جنگ سرد افتاد سقوط شوروی بلوک شرق بود. آن‌ها باختند؛ کسی پیروز نشد. نظام بین‌الملل ساقط شد که اتفاق بدی نبود. نظام بین‌الملل پیشین، نظام جهانی عادلانه‌ای نبود. ما نمی‌دانیم که نظام بعدی نیز عادلانه‌تر از نظام پیشینش خواهد بود یا نه. ما تنها می‌دادیم از زمان سقوط نظام جهانی قبلی، عجله و تلاش برای ساختن جهان جدید باعث زیان همگی شده است چراکه ذهنیت بازی مجموع صفر ذهنیت حاکم بوده است.
وزیر امور خارجه کشورمان در آخر گفت: ما باید از بازی مجموع صفر به بازی مجموع مثبت برسیم. مجموع مثبت امکان‌پذیر است. اگر ما بخواهیم به ازای زیان دیگری، به چیزی دست یابیم، هیچ کس به هیچ چیزی نخواهد رسید.