سکته مغزی باعث عقب‌ افتادگی ذهنی می‌شود؟

دکتر جلال بختیاری با بیان این‌که یک سوم از افرادی که دچار سکته مغزی می‌شوند معمولاً دچار یکسری ناتوانی‌ها می‌شوند، اظهار کرد: یکی از مشکلاتی که این افراد دارند، مشکلات گفتار و زبان و بلع است؛ مشکلات گفتار و زبان، بسته به این‌که جایگاه ضایعه مغزی کجا باشد، متفاوت است و فرد دچار «آفازی» می‌شود یعنی بیمار نمی‌تواند افکاری که در ذهنش است را درست بیان کند یا صحبت‌های دیگران را درست درک نمی‌کند و در نامیدن اسم افراد دچار مشکل و یا دچار گفتار تلگرافی (بریده‌بریده) می‌شود.

وی افزود: بعد از این‌که بیمار دچار سکته مغزی دوران بیمارستان را گذراند معمولاً باید به مراکز توان‌بخشی ارجاع شود و کاردرمانی و گفتاردرمانی و توانبخشی برای او انجام شود و گفتاردرمانی معمولاً کمک می‌کند که بیمار توانایی خود را برای صحبت کردن به دست بیاورد که البته این بهبودی گفتار و زبان بیمار بستگی به عوامل مختلفی بستگی دارد.

وی ادامه داد: هرچه سن بیمار و گستردگی ضایعه مغزی بیشتر باشد، پیش‌آگهی بدتری دارد اما گفتاردرمانی به افراد دچار سکته مغزی کمک می‌کند توانایی تکلم را تا حدود زیادی به دست بیاورند.

بختیاری با اشاره به این‌که بسیاری از خانواده‌ها تصور می‌کنند بیماری که در نتیجه سکته مغزی دچار مشکل در تکلم شده، شناختش نیز مشکل پیدا کرده است، تصریح کرد: این تصور درست نیست و فرد، درک و شناخت دارد اما فقط نمی‌تواند حرف‌های خود را بیان کند؛ بسیاری از خانواده‌ها به اشتباه فکر می‌کنند بیماری که در نتیجه سکته مغزی دچار اختلال تکلم شده، دچار عقب‌افتادگی ذهنی هم شده است و با او مانند کودکان برخورد می‌کنند در حالی‌که فرد، عادی است و فقط توانایی حرف زدن را از دست داده است.

این متخصص گفتاردرمانی با اشاره به این‌که افراد دچار سکته مغزی ممکن است مشکل بلع پیدا کنند، خاطرنشان کرد: این اتفاق به دلیل ایجاد ضایعه در مراکز کنترل‌کننده بلع رخ می‌دهد؛ فرد دچار اختلال می‌شود و نمی‌تواند غذای عادی بخورد و مدتی با لوله‌گذاری تغذیه می‌شود تا زمانی که متخصص گفتاردرمانی بتواند به رفع این مشکل کمک کند.

وی با بیان این‌که بیمه‌های پایه از خدمات گفتاردرمانی حمایت نمی‌کنند و این امر خانواده بیماران را متحمل هزینه‌های زیادی می‌کند، خاطرنشان کرد: خدمات گفتاردرمانی تحت پوشش بیمه‌ها نیستند و هر جلسه گفتار درمانی تقریباً حدود ۸۰ هزار تومان هزینه دربردارد؛ از سوی دیگر عموماً بیماران دچار سکته مغزی به دلیل مشکلات حرکتی نمی‌توانند به راحتی از خانه بیرون بروند و گفتاردرمان باید به خانه بیمار برود و الان هزینه هر جلسه گفتاردرمانی در خانه برای این بیماران ممکن است تا ۲۰۰ هزار تومان نیز باشد و این مسئله مشکلاتی را برای بیماران و خانواده آنها ایجاد کرده است.

این متخصص گفتاردرمانی با بیان این‌که تشخیص اختلال بلع در سال‌های اخیر بهتر شده است، خاطرنشان کرد: معمولاً متخصص‌های نورولوژی و مغز و اعصاب بیماران را برای توانبخشی بلع ارجاع نمی‌دهند و بیمار دچار عفونت ریه و سوءتغذیه می‌شود؛ این در حالی است که بیماران از طریق تمرینات توانبخشی بلع، می‌توانند تا حدود ۹۰ درصد توان بلع خود را به دست بیاورند و به غذا خوردن عادی ادامه دهند.

بختیاری در پاسخ به این سؤال که چرا بسیاری از متخصصین، بیماران دچار اختلال بلع را به بخش گفتاردرمانی ارجاع نمی‌دهند، تصریح کرد: باید بیمار دچار سکته مغزی پس از ترخیص از طریق همان بیمارستان به مراکز جامع توانبخشی ارجاع شود در حالی‌که این روند در کشور ما وجود ندارد و پس از این‌که بیمار از بیمارستان ترخیص می‌شود به خانه می‌رود و باید به دنبال فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و ... بگردد.