تاسیس رادیو

همان گونه كه میدانیم در ایران تاسیس رادیو با تلگراف بیسیم ارتباط دارد بنابراین برای درك بهتر از چگونگی تاسیس رادیو نظری می اندازیم به بنیانگزاری تلگراف بیسیم در ایران در …

همان گونه كه میدانیم در ایران تاسیس رادیو با تلگراف بیسیم ارتباط دارد بنابراین برای درك بهتر از چگونگی تاسیس رادیو نظری می اندازیم به بنیانگزاری تلگراف بیسیم در ایران در اواخر سال ۱۳۰۳ در دویست هزار متر مربع زمینهای ((قصر قاجار)) مقدمات راه اندازی تلگراف بیسیم توسط وزارت جنگ فراهم شد. و نخستین دكل موج بلند به ارتفاع ۱۲۰ متر كه هنوز (۱۳۷۹) پایه ان موجود است نصب گردید و در بیست و چهارم اردیبهشت ۱۳۰۴ دستگاه ۲۰ كیلو واتی موج بلند نصب شد و در ششم اردیبهشت ۱۳۰۵كار بیسیم با پخش تلگرافی برای دعوت عمومی برای همكاری به كشورهای مختلف جهان افتتاح گردید. در سال ۱۳۰۷ نصب دو دستگاه موج كوتاه اغاز و در سال ۱۳۰۹ از انها بهره برداری و مركز گیرنده به نجف اباد تهران و مركز مخابرات به میدان توپخانه منتقل شد. و اما مقدمات تاسیس رادیو ، طبق مقرارت ایران ورود دستگاه های مخابراتی و استفاده از انها تنها در حیطه مسولیت وزارت پست و تلگراف و تلفن بود. این مساله را میتوان از مكاتبه شخصی به نام داوود موشه لازار و دایره تجارت داخلی وزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه دریافت : اقای داوود موشه لازار ، در جواب مراسله شما مورخه ۱۴ ژوئن ۱۹۲۹(خرداد ۱۳۰۸) راجع به تاسیس دستگاه رادیو در ایران ، اشعار می دارد ((كه ورود دستگاه تلگراف و تلفن بیسیم گیرنده و یا مخابره كننده مطالب و الات و اسباب ان جز برای اداره تلگراف بیسیم دولت وقت به طور كلی ممنوع است ، لكن وارد كردن و استفاده از دستگاه های ((رادیو كنیر)) كه فقط برای شنیدن نغمات به كار می رود و همچنین تاسیس سینمای ناطق در ایران با رعایت مقررات مربوط مانعی ندارد)) . مقدمات تأسیس رادیو تهران فراهم شد. بعد ازصدور فرمان تأسیس رادیو، قرارشد از دو فرستنده موج كوتاه ۲۰كیلوواتی و متوسط ۲كیلوواتی وزارت پست و تلگراف و تلفن، كه برای ارسال تلگراف بیسیم توسط كارخانه آلمانی تلفنكنtelefunken دربیسیم قصر، نصب شده بود استفاده شود. برای آمادگی پخش برنامه پس ازافتتاح رادیو جمعی ازاستادان و نویسندگان عالی قدر ازجمله استاد سعید نفیسی و دكترذبیح الله صفا و عده ای از بانوان روشنفكر یك سلسله گفتارهای ادبی، تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی و خانه داری را قبلاً تهیه كرده بودند به طوریكه احتیاجات رادیو را برای مدت سه ماه تأمین می كرد. عده ای مترجم و ماشین نویس را هم استخدام كردیم و برای انتخاب گوینده درباشگاه افسران و با حضور عده ای از دانشمندان و ادبا و متخصصان صوت(ازجمله عده ای آلمانی) جلساتی تشكیل شدو امتحانات دقیقی به عمل آمد. كارهای فنی رادیو با وزرات پست و تلگراف و تلفن( آقای ابراهیم علم، شوكت الملك وزیرپست و تلگراف و تلفن بودند) بود و امورمربوط به دستگاههای فرستنده و استودیو زیرنظرآقای دكتر داریوش، رئیس كل بیسیم اداره می شد. موسیقی زیرنظر سرگرد غلام حسین مین باشیان رئیس مدرسه عالی موسیقی بود و اخبار و مطالب مربوطه را هم من فراهم می كردم. بودجه رادیو كه فقط هشتاد هزارتومان بود توسط سازمان پرورش افكارتأمین می شد. بعد ازفراهم شدن مقدمات، بالاخره رادیو درساعت ده با مداد روز۴اردیبهشت ۱۳۱۹افتتاح شد. درشروع كارساختمان رادیو ازدو طبقه در بیسیم قصرتشكیل می شد، كه طبقه اول شامل یك اتاق انتظار و دستگاههای فرستنده و تقویت كننده بود و طبقه دوم ازیك اتاق كه با نصب پرده درسقف و دوبل كردن در ورودی و خروجی و سیمان كاری دیوارهای داخلی به صورت استودیو درآمده بود. تاسال ۱۳۴۲كه كل تشكیلات رادیو به وزارت اطلاعات منتقل شد و این وضعیت تا ایجاد« سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران» در سال۱۳۵۰ادامه داشت. اداره و تشكیلات رادیو به این نامها خوانده می شد: « انتشارات و تبلیغات»، « رادیو و خبرگزاری»، «انتشارات و رادیو»، «انتشارات و اطلاعات و «اداره كل انتشارات و رادیو». ازسال۱۳۱۹تا سال۱۳۲۷برنامه های رادیو درهمان استودیوی اولیه اجرا و پخش می شد. ولی فاصله نه كیلومتری فرستند ه ازشهر و وجود تنها یك اتومبیل برای رفت و آمد اعضای اركستر و گویندگان باعث شدواقع درضلع غربی میدان توپخانه درجوار اداره راهنمایی و رانندگی.محلی در نظر گرفته شد. درمیدان ارك دو استودیوی كوچك ساختندكه اخبارازآن محل پخش می شد.البته رسماً ازساعت شش بعد ازظهر و با اجرای برنامه منظم رادیو شروع به فعالیت نمود مراسم عصر درمدرسه دارالفنون با پخش سرود آغاز شد و به این صورت ادامه یافت.