جاودانگی در نمای بسته

برای آنهایی که با اصول سینما و کارگردانی آشنا هستند، نمای بسته (کلوزآپ) و لنز تله هم ابزاری دوست‌داشتنی است و هم موجودی خطرناک.

برای آنهایی که با اصول سینما و کارگردانی آشنا هستند، نمای بسته (کلوزآپ) و لنز تله هم ابزاری دوست‌داشتنی است و هم موجودی خطرناک. کارگردانانی که از لنز تله و قاب بسته برای روایت داستان فیلم یا سریال خود استفاده می‌کنند، می‌دانند که این‌گونه نماها باعث می‌شود تا بیننده احساس نزدیکی بیشتری به کار کرده و با شخصیت‌ها و بازیگران هم ارتباط بهتری برقرار کند.

اما کارگردانان بویژه در تلویزیون کمتر از نمای بسته استفاده می کنند. تصویربرداران معمولا از حرکت دوربین با لنز تله هراسان هستند، چون کار دشواری است. بازیگران هم از این لنز و این نوع قاب فراری هستند، چون باید اوج توانایی خود را در این نوع قاب بندی به نمایش بگذارند. درواقع نمای بسته و حتی نمای متوسط (مدیوم شات) صحنه امتحانی است که نشان می دهد یک بازیگر به اصطلاح چندمَرده حلاج است و چقدر توانایی دارد که حس نقش را با حالات چهره به نمایش بگذارد. بازیگرانی که چهره آنها به اصطلاح فتوژنیک (خوش عکس) است، در ابتدای ورود به دنیای بازیگری از این نوع نماها استقبال می کنند، اما وقتی متوجه می شوند که بازی در این نوع قاب بندی چقدر سخت است و آینده حرفه ایشان به بازی در این نوع نماها بستگی دارد، آنها هم از لنزهای بسته فراری می شوند. تنها بازیگرانی این نوع نمابندی را دوست دارند و آن را حامی خود می دانند که اِشراف کامل به اصول بازیگری دارند.

برای نمونه با نگاهی به نمابندی و بازی بازیگران سریال «ولایت عشق» که از شبکه تماشا در حال پخش است، می توان فهمید که بازیگرانی مانند اکبر زنجانپور، دانیال حکیمی، بیتا فرهی، محمد صادقی و مریلا زارعی چقدر به توانایی خود اطمینان داشته اند که دست مهدی فخیم زاده را باز گذاشته اند تا جایی که لازم است از نماهای بسته استفاده کند. نماهایی که فخیم زاده در آنها از نمای بسته استفاده کرده یا نماهایی است که بازیگر باید در آنها دیالوگی طولانی را بگوید که کاملا مبتنی بر حس درونی، است یا باید واکنشی را به صورت چهره به نمایش بگذارد که در هر دو حالت، دوربین مکث زیادی روی بازیگر دارد و فقط هنرپیشه ای می تواند در چنین نمایی بدرخشد که اطمینان کافی به توانایی های خود دارد.

نمای بسته، میزان استفاده کارگردان از آنها و نوع حضور بازیگر مقابل لنز تله برای سازندگان یک اثر نمایشی اعتبار ایجاد می کند، اما فقط کسانی سراغ این روش می روند که کاربلد هستند و سختی را تحمل می کنند تا اثری ماندگار خلق کنند.

طاهره آشیانی / دبیر گروه رادیو و تلویزیون