آدم آهنی ROBOT

ماشینی که ممکن است حرف بزند، بلیط بفروشد، زمین را پاک کند، نگهبانی کند، یا تنظیم رفت و آمد وسایط نقلیه را عهده‌دار شود. فکر ساختن دستگاه‌های خودکار و تقلید از ساز و کار موجودات …

ماشینی که ممکن است حرف بزند، بلیط بفروشد، زمین را پاک کند، نگهبانی کند، یا تنظیم رفت و آمد وسایط نقلیه را عهده‌دار شود.
فکر ساختن دستگاه‌های خودکار و تقلید از ساز و کار موجودات زنده از دیرباز ذهن آدمی را به خود مشغول ساخته بود. افسانه‌های اقوام مختلف نمونه‌های فراوانی از این آرزوهای جسورانه بشری را در خود منعکس ساخته‌اند. در شماره ۱۰ سال اول ماهنامه هدهد در مقاله مکانیک اسلامی نمونه‌ای از این داستان‌های مربوط به انسان مصنوعی به نقل از شاهنامه فردوسی آمده است.
در اسناد تاریخی ساختن یکی از این‌گونه انسان‌های مکانیکی را به بطلمیوس خواهر دوست شاه مصر نسبت داده‌اند. در اسناد تاریخی اسلامی نمونه‌های زیادی از دستگاه‌های مکانیکی رقاص و نوازنده ذکر شده است. ساختن قدیم‌ترین انسان مکانیکی را در اروپا به آلبرت کبیر در سده سیزدهم میلادی نسبت داده‌اند.
ژاک دو و کانسن میکانیک نامدار فرانسه در سده هیجدهم در صدد ساختن یک دستگاه خودکار بافندگی برآمد. بافندگان شهر لیون خبردار شدند و از آن خوششان نیامده درصدد گوشمالی دادن به وکانسن برآمدند. از این رو مخترع هوشمند برای تفریح بافندگان یک خر مکانیکی ساخت که بافندگی می‌کرد.
از آغاز سده نوزدهم علاقه به ساختن موجودات مکانیکی فروکش کرد و آدم‌های ماشینی که مظهر اشرافیت بودند، از تالارهای پر سر و صدای اشرافی و قصرهای باشکوه سلطنتی به موزه‌ها انتقال یافتند.
سده بیستم از یک سو با بهره‌گیری از نیروی برق همراه بود و از سوی دیگر با اوج رقابت‌های سرمایه‌داری. اندیشه بهره‌گیری بیشتر از تعداد هر چه کمتری کارگر، مسئله توسعه ساختمان دستگاه‌های خودکار را مطرح ساخت.
مزایای این آدم‌های الکتریکی نسبت به خویشاوندان مکانیکی خودشان در اصول ساختمان آنها نبود، بلکه کارهای خیلی بیشتری می‌توانستند انجام دهند، انسان‌های مکانیکی معمولاً تنها می‌توانستند یک کار معین انجام دهند، از قبیل نقشه‌کشی، نوازندگی، رقص و غیره، حال آنکه انسان‌های الکتریکی می‌توانستند چندین کار مختلف را انجام دهند. یکی از نخستین نمونه‌های انسان الکتریکی تلوکس Televox ساخته و نسلی Vansley مهندس آمریکائی است که برای کنترل آب مخزن یکی از آسمانخراش‌های نیویورک به‌کار گرفته شده بود و هر وقت که سطح آب پائین می‌رفت او کلید پمپ را می‌زد.
تلوکس علاوه بر این می‌توانست چند جمله‌ای حرف بزند و به تلفن‌هائی که در آدم ‌آهنی از ۱۹ قسمت تشکیل شده، قسمت‌های کنترل‌کننده سر، دست راست، حرکت پاها، و چرخش بدن است. قسمت‌های اصلی ”سیبرین“ از وسایل برنامه‌ریزی‌‌شونده و تقویت‌کننده‌های زمانی ساخته شده است. نیروی خود را از منابع خارجی تأمین می‌کند برنامه‌ریزی توسط ترکیبی از ولتاژ ثابت ۲۷ و سیگنال صوتی که توسط رله صوتی به‌وجود می‌آید تغذیه می‌شود. این ورودی در آنجا به پالس‌های برنامه‌ای تبدیل می‌شود. مثلاً قسمت کنترل دو برنامه دریافت می‌کند. اولی آدم آهنی را به سمت جلو حرکت می‌دهد و برای تغییر دادن مسیر یا بازگشت، برنامه دوم لازم است. حال ببینیم آدم آهنی در سر پیچ‌ها چطور دور می‌زند؟ یک دستورالعمل از برنامه‌ریز به قسمت کنترل پا فرستاده می‌شود و سپس موتور به‌کار می‌افتد. بعد از اینکه آدم آهنی از سرپیچ رد شد دستورالعمل دوم به قسمت توقف‌کننده صادر می‌شود و موتور از کار می‌افتد. در همان زمان یک دستگاه پخش صدا به‌کار می‌افتد. در نتیجه آدم آهنی برمی‌گردد و برای مثال چیزی درباره نمایشگاه به بازدیدکنندگان می‌گوید.
حرکت دست راست آدم ‌آهنی تا اندازه‌ای پیچیده‌تر است. همزمان با موتور، دستگاهی روشن می‌شود که بلیط را از جیب آدم آهنی بیرون بکشد. وقتی بلیط به انگشتانش برخورد کرد، آدم آهنی محکم با انگشتان خود آن را می‌گیرد. وقتی که بازدیدکننده بلیط را گرفت، انگشتان آدم آهنی با هم تماس پیدا می‌کنند و دستور ”بر گرد به صفر“ فرستاده می‌شود. موتورها دوباره روشن می‌شوند و آدم آهنی به حالت قبلی خود بازمی‌گردد.