اِبْنِ خَلْدون، ابومسلم عمر بن محمد (یا احمد: ابن صاعد، 71) ابن بقیّ، ریاضیدان، منجم، پزشک و فیلسوف عرب نژاد اندلسی (د 449ق/1057م)، از خاندان مشهور بنی خلدون اشبیلیه (ابن حزم، 460؛ قفطی، 243؛ ابن خلدون، 5 -6). دربارهٔ نام و نیاکان او، از آن هنگام که وارد اندلس شدند، میان نویسندگان اختلاف است. کهنترین منبع ما، نیای ششم او، خالد الداخل، را خلدون خوانده است (ابن حزم، 460)، اما عبدالرحمان بن خلدون به نقل از ابن حزم (همانجا) خلدون الداخل را نیای خالد مذکور و نخستین کوچندهٔ (الداخل) این دودمانِ عرب حَضْرمی به اندلس دانسته است ( التعریف، 6، قس: ص5). از تولد و رشد و زندگی علمی وی اطلاع بسیار به دست نیامد، تنها گفتهاند که او شاگرد ابوالقاسم مَسلمهٔ بن احمد المجریطی (338- 398ق/949- 1008م) پیشوای ریاضیدانان عصر خود بوده است (همو، 5؛ قفطی، 326، 327)، همچنین نوشتهاند که محمد بن مروان بن الحکم بن الحکم بن عبدالملک (از بنی مغیرهٔ اشبیلیه و امویان اندلس) از یاران وی بوده است (ابن حزم، 92)، و این محمد بن مروان ظاهراً همان القرشی معروف به السلاح است که از آخرین دانشمندان اشبیلیه بوده و با نام ابومروان عبدالملک به دادگری و حساب دانی و پرهیزگاری شهرت داشته است (همانجا؛ ابن صاعد، 84 - 85). ابن ابی اُصَیبعه (3/65) به اشتباه احمد ابن عبدالله بن الصفار (د 427ق) طبیب، ریاضیدان و منجم را شاگرد ابن خلدون دانسته که احتمالاً این اشتباه از قرائت نادرست نوشتهٔ ابن صاعد اندلسی (ص 72) ناشی شده، و به پیروی از ابن ابی اصیبعه، در منابع متأخرتر نیز تکرار شده است (مقری، 3/376؛ فیلسوف الدوله، 1/56؛ لکلرک، .(I/544