اَبوالْحَسَنِ شَمسیِ هَرَوی،ریاضیدان ایرانی سدهٔ 4ق/10م. از آنجا که احمدبن عبدالجلیل سجزی(ح330-415ق) ریاضیدان و منجم معروف از وی نام میبرد، به نظر میرسد که او در همان زمان و شاید پیشتر از آن میزیسته است. آنچه در بارهٔ او میدانیم، به ویژه به علت اختلاط و تشابه نام او با دیگران، بر پایهٔ احتمالاتی است که طبعاً آنها را بدون قراین کافی نمیتوان اثبات کرد(نک: و پکه، I/190-194 ؛ قربانی، نسوی نامه، 24-25، 180؛ زوتر، I/235 ؛ ایرانیکا؛ I/426, ). سجزی در رسالهای با عنوان فی قسمهالزاویهالمستقیمهالخطین بثلثه اقسام متساویه از او روشی برای تثلیث زاویه نقل کرده و وپکه مطالب آن را در ملحقات رسالهٔ جبر خیام آورده است(نک: 199-I/189). بیرونی نیز روش ابوالحسن هروی را در قانون مسعودی ذکر کرده است، اما شاید به سبب رعایت اختصار از مبدع آن نام نبرده است(1/295؛ قربانی، همان، 24)، اما چنانکه اشاره شد، سجزی به صراحت نام او را نوشته است.روش ابوالحسن هروی در تثلیث زاویه چنین است: زاویهٔ مفروض است. پس از پدید آوردن مثلث متساویالساقین ABC، عمود AZ بر پایهٔ آن رسم میشود. با توجه به اینکه BZ=ZC و با استفاده از روشی که قدما آن را «هندسهٔ متحرک» مینامیدند(وپکه، I/192)، خطکش را حول نقطهٔ C حرکت میدهیم و از این نقطه خط مورب CED را چنان رسم میکنیم که: ED=DBدر نتیجه خواهد بود، یعنی مثلث DBE متساویالساقین است. با توجه به اینکه زاویهٔ خارجی مثلث متساویالساقین EBC است:زده شدهالبته به سبب استفاده از روش هندسه متحرک ، این راه حل به پاسخ تقریبی می رسد : EB ≈DB (همو ، I /190-194 ؛ قربانی ، همان ، 25،26،بیرونی نامه ، 348، 349) .مأخذ: بیرونی ، ابوریحان ، القانون السعودی ن حیدر آباد دکن ، 1373 ق : قربانی ، ابوالقاسم ، بیرونی نامه ، تهران ، 1353 ش ، همو ، نسوی نامه ، تهران ، 1351 ش ؛ نیز :; Iranica ;Suter , Heinrich , Beitrage zur Geschichte der Mathematik und Astronomie im Islam , Frankfurt , 1986; Woepcke , Franz , Etudes sur les mathematigus arabo – islamigues,Frankfurt , 1986. یدالله غلامی </p>