اِبْنِ عَبْدُالْمَلِک، ابوعبداللهمحمدبنمحمدأوسی (634 -703ق/ 1237-1304م)، مورخ، قاضی، شاعر و ادیب معاصر مَرینیان مراکش. وی نزد استادانی چون ابوالقاسم بَلَوی، علی بن محمد بن فَخّار رُعَیْنی و ابومحمد حسن بن علی بن قَطّان حدیث آموخت. قرائات سبع را از ابوزکریا ابن ابی عتیق فراگرفت و از ابن زبیر (ه م) صاحب صلهٔ الصلهٔ و نیز محمد بن یوسف بن عمران مزرغی روایت کرد (ابن فرحون، 2/325؛ مقری، 2/601 -602؛ ابن قاضی، 1/222؛ گنون، 1/216). از شاگردان او ابوجعفر بن صفوان را میتوان نام برد (مراکشی، 3/240).ابن عبدالملک در جوانی آهنگ رفتن به اندلس کرد و به الجزیرهٔ الخضراء در جنوب اندلس وارد شد، اما بیش از 3 روز در آن دیار نماند و به مراکش بازگشت و منصب قضا را به عهده گرفت. پس از چندی به سبب بدرفتاری با مردم از کار برکنار شد (نباهی، 130-132؛ فروخ، 6/346). وی شعر نیز میسرود و یک قطعه و یک قصیده از اشعار او (ح 22 بیت) را نباهی آورده است. قصیدهٔ وی که در آن جناس و لزوم مالایلزم فروان است، بر تسلط و احاطهٔ او در لغت دلالت دارد. ابن عبدالملک در 69 سالگی در تلمسان درگذشت (ابن فرحون، همانجا). پسرش ابوعبدالله محمد بن محمد (د 743ق) نیز از علما و مشاهیر عصر خود به شمار میرفته است (نک: ابن خطیب، 2/527 - 528) و برخی از جمله بستانی (3/345) بین شرح حال این دو خلط کردهاند. آثار: الذَّیل و التکملهٔ لِکِتابَی الموصول و الصلهٔ. این اثر ذیلی است بر دو کتاب الموصول فی تاریخ علماء الاندلس، تألیف ابن فرضی (ه م) و کتاب الصلهٔ تألیف ابن بشکوال (ه م) که در آن به شرح حال بزرگان و مشاهیر اندلس از آغاز فتح اسلامی تا اواخر سدهٔ هفتم هجری پرداخته است. کتاب مذکور یکی از مآخذ عمدهٔ ابن خطیب (نک: 1/173، 174، جم) و دیگران بوده است. جزء اول آن در دو مجلد در 1969م به کوشش محمد بن شریفه در بیروت چاپ شده و جزء 4 از قسمت دوم و جزءهای 5 و 6 آن در 1965 و 1973م به کوشش احسان عباس در بیروت به چاپ رسیده است.