به گفتهی نگارنده: 'وقتی به پرگار نگاه میکنیم، میبینیم که اگر گرد نقطهاش بچرخد 'دایره' میسازد. حال اگر عنصری 'پویا' جانشین نقطهی پرگار کنیم، آن، پتانسیلی خواهد بود که با جهشاش، گرد خود خواهد آفرید. با چنین تعریفی از 'عامل پویا'، گستردهتر به جهان امروز خواهیم اندیشید، و نتیجه خواهیم گرفت که جهان امروز، جهان کشف قوانین و طرق تحولات است'. بر این اساس در کتاب، نخست 'عامل پویا' به همراه نقش تاریخی آن معرفی شده و سپس نقش آن در دستاوردهای دانش انسان، در حمایت اجتماعی و فرهنگی و نیز در ارتقای توانمندیهای ملی بررسی گردیده است. در بخش دیگری از کتاب، گفتاری در باب 'عامل پویا' و 'سنت' فراهم آمده و نیز 'عامل پویا' به منزلهی عامل بسترساز تغییر و تحول معرفی گردیده است.