کتاب, مجموعه مقالاتی است در زمینه 'فلسفه تاریخ', 'روششناسی در تاریخ 'و 'مکاتب تاریخنگاری معاصر 'که در سه بخش تنظیم شده است .بخش اول شامل پنج مقاله است1 :ـ فلسفه تاریخ :نگاهی به دیدگاههای رایج در فلسفه معاصر تاریخ/ آر.اف.اتکینسون (شامل' :رویکردهای جوهری و تحلیلی', 'فلسفه تحلیلی یا انتقادی تاریخ', 'فلسفه جوهری یا نظری تاریخ)2 ;'ـ مدخلی بر فلسفه تاریخ : گذشته, حال, آینده/ مایکل استنفورد (شامل' :اهمیت و جذبه تاریخ', 'ویژگیهای فلسفی تاریخ', 'غفلت از فلسفه تاریخ در دوران معاصر', 'وضعیت کنونی فلسفه تاریخ', 'نحوه ارتباط فلسفه تاریخ با سایر رشتهها', 'فلسفه تاریخ و دغدغههای معاصر 'و 'امکانات آتی فلسفه تاریخ)3 ;'ـ فلسفه تاریخ :رابطه تاریخ, فلسفه و علوم اجتماعی/ مایکل استنفورد (مشتمل بر مباحثی درباره 'تاریخ و علوم اجتماعی :ضلع راست مثلث', 'فلسفه و علوم اجتماعی :قاعده مثلث', 'فلسفه و تاریخ :ضلع چپ مثلث)4 ;'ـ فلسفه تاریخ :چارچوبهای اساسی در آموزش فلسفه مدرن تاریخ/ لئون پمپا (شامل این مباحث' :شناخت امر واقع (فاکت) تاریخی', 'تبیین و درک', 'غیبت و ارزش', 'درایت و واقعگرایی', 'نتیجهگیری)5 ;'ـ تزهایی درباره فلسفه تاریخ/ والتر بنیامین (حاوی هیجده تز درباره فلسفه تاریخ) .بخش دوم که به بحث درباره 'روششناسی در تاریخ ' اختصاص یافته حاوی سه مقاله است1 :ـ تبیین تاریخ ساختارهای اقتصادی و اجتماعی : رابطه اقتصاد و تاریخ/ کریستوفر لوید, 2ـ تاریخ و فرهنگ :رابطه فلسفه و تاریخ/ روژه شارتیه, 3ـ ضرورت همگرایی نظریه اجتماعی و تاریخ :رابطه جامعهشناسی و تاریخ/ پیتر برک .آخرین بخش کتاب نیز از چهار مقاله در زمینه شناخت مکاتب تاریخنگاری معاصر تشکیل شده است1 :ـ نوع جدیدی از تاریخ :میشل فوکو و نظریه عدم استمرار در تاریخ/ مارک پستر, 2ـ تاریخیگری یا مکتب اصالت تاریخ/ حسنعلی نوذری, 3ـ تاملی در تاریخ معاصر/ جان لوئیس گدیس, 4ـ ایران روح دنیای فاقد روح (مصاحبه با میشل فوکو) .فهرست نامها, اماکن, آثار و فهرست موضوعی, پایان بخش کتاب است .