تمامى جراحت‌هاى چشم بالقوه وخيم هستند زيرا خرده‌ريز‌هائى که وارد چشم مى‌شوند ممکن است حدقه را سوراخ کرده و باعث صدمه به بافت‌هاى داخل چشم شده و احتمالاً ايجاد عفونت نمايند.
ذرات غبار يا سنگ‌ريزه يا مژه‌هاى کنده شده معمول‌ترين اشياء خارجى‌اى هستند که وارد چشم مى‌شوند. اين اشياء ممک است به سطح بيرونى حدقه بچسبند يا به‌صورت تقريباً آزاد زير پلک جاى بگيرند (معمولاً پلک بالا) و باعث ناراحتى و التهاب چشم بشوند. در اکثر موارد مى‌شود آنها را به راحتى از چشم بيرون آورد. اما اگر جسم خارجى در ناحيهٔ رنگى چشم (مردمک و عنبيه) قرار گرفته يا در حدقه فرورفته باشد به‌هيچ‌وجه کوشش نکنيد که آنها را خارج کنيد. در اين‌گونه موارد مصدوم را بلافاصله به پزشک برسانيد.
- عوارض و نشانه‌ها:
۱. چشم مصدوم دردناک و دچار خارش مى‌شود.
۲. ديد مصدوم ممکن است مختل شود.
۳. چشم آسيب‌ديده دچار آب‌ريزش مى‌شود.
۴. چشم مصدوم قرمز مى‌شود.
- هدف:
با ملايمت شيء را خارج کنيد. اگر موفق نشديد مصدوم را به بيمارستان برسانيد.
- درمان:
۱. به مصدوم توصيه کنيد که چشمان خود را نمالد (تقريباً با اطمينان مى‌توان گفت که مصدوم دست به اين‌کار خواهد زد).
۲. از مصدوم بخواهيد که روى يک صندلى رو به نور بنشيند و به عقب تکيه دهد.
۳. کنار مصدوم بايستيد. با يک دست چانهٔ مصدوم را بگيريد و با استفاده از شست و انگشت اشاره پلک‌هاى مصدوم را از هم جدا کنيد. از مصدوم بخواهيد که به راست، چپ، بالا و پائين نگاه کند تا شما بتوانيد تمام قسمت‌هاى چشم را به‌خوبى معاينه کنيد.
۴. اگر توانستيد شيء را ببينيد سعى کنيد با ريختن آب ضدعفونى شده و قطره‌چکان آن را بشوئيد تا بيرون بيايد. اگر اين چيزها در دسترس نبود سر مصدوم را به سمت قسمت آسيب‌ديده خم کنيد به‌طورى که وقتى از بالا آب مى‌ريزيد آب از چشم روى گونه و از آنجا به کف زمين بريزد و تماسى با چشم سالم پيدا نکند؛ مى‌توانيد به استفاده از يک تنگ آب اين کار را انجام دهيد يا سر را زير شير آب بگيريد.
۵. اگر اين‌کار موفقيت‌آميز نبود و مطمئن هستيد که شيء به چشم نچسبيده با استفاده از يک پنبه تر يا گوشه يک دستمال تميز مرطوب شيء را به طرف بيرون برانيد.
۶. اگر شيء خارجى زير پلک بالائى قرار گرفته بود از مصدوم بخواهيد که به پائين نگاه کند. مژه‌هاى پلک بالائى را بگيريد و آن را به سمت پائين و بيرون روى پلک پائينى بکشيد. اگر مژه‌هاى پلک پائين نتوانست شيء خارجى را جارو کند از مصدوم بخواهيد که در زير آب چشم خود را باز و بسته کند، به اين اميد که شيء در آب شناور شده و بيرون بيايد.
۷. اگر با همهٔ اينها نتوانستيد شيء را از چشم مصدوم خارج کنيد با استفاده از چشم‌بند يا پيچيدن گاز دور يک تکه پنبه چشم را بپوشانيد و آن را به‌صورت شل باندپيچى کنيد و او را روانهٔ بيمارستان کنيد.
اگر شيء خارجى در ناحيه رنگى چشم قرار داشت يا در حدقه چشم فرو رفته بود يا به آن چسبيده بود کوشش نکنيد که آن را خارج نمائيد. از مصدوم بخواهيد که چشم خود را حرکت ندهد. چشم را با يک چشم‌بند بپوشانيد و اگر لازم شد براى جلوگيرى از حرکت، هر دو چشم را بپوشانيد و مصدوم را به بيمارستان برسانيد. براى درمان مواد شيميائى در چشم مراجعه شود.