آغاز کتاب شامل اصطلاحات و مفاهیم مربوط به روشنفکری و برخی جریانهای فکری است که پس از آن, به تاریخ روشنفکری در اروپا و ایران اشاره گردیده است. مباحث اصلی کتاب عبارت است از: نگاهی به نخستین رویاروییهای ایران با تمدن فرنگی, پایگاه طبقاتی نخستین روشنفکران و گروههای روشنفکری در ایران, رویارویی روشنفکران سنتی با نو اندیشان غیر دینی, مقدمات تغییر سلطنت و زوال دولت قاجاری, روشنفکران اصلاح طلب و تحکیم بنیادهای دیکتاتوری, روشنفکران اصلاح طلب و نقش آنان در تحولات اجتماعی و فرهنگی, ابزار اجرایی اصلاحات شبه مدرنیستی در عهد پهلوی اول, و ادبیات و هنر در عهد رضاشاه.