در این پژوهش, 'استانیلاس گوبارد', خاورشناس فرانسوی, نخست تصویری از سازمان و تشکیلات اداری, آموزشی, کشوری, حقوقی و قضایی, وضعیت علوم و پیشرفت آن در بستر تاریخ و تمدن اسلامی به دست میدهد, سپس ضمن بررسی تحولات دوران اموی و عباسی و برخی اقدامات و دسیسههای خلفا ;فرقههای مذهبی و عقاید مختلف اسلامی را معرفی میکند .پارهای از مطالب و سرفصلهای کتاب بدین قرار است :سازمان مدارس, انتخاب خلیفه, انتخاب عمال, میزان پرداخت اهل ذمه, تاسیس اداره حسابداری به نام دیوان, قواعد ارتش و فن جنگجویی, سازمان اداره پست و چاپار, سازمان محاکم و دادگستری و قضات, وظایف محتسب, مناصب نجابت و امامت و امارت حج, قدریه, جبریه, شیعه, خوارج, شیعه اسماعیلیه, تصوف و عنوان وحدت وجود, تدوین قواعد نحو, و تدوین لغت در اسلام .