ذئر
ذئر. [ ذَ ءِ ] (ع ص ) دلیر و خشمناک . (منتهی الارب ). خشمناک . غضبان . || نفور. أنِف . || دلیر. || امراءهٔ ذَئِر؛ زنی ناسازوار با شوی . ذائر.
ذ
ذ
ذئرهٔ
ذئرهٔ. [ ذَ ءِ رَ ] (ع ص ) تأنیث ذَئِر. || امراءهٔ ذئِرهٔ؛ زنی ناسازوار با شوی . ذئر. ذائر. || ناپسند. || سختی . || سختی حرب . || شؤنک ذئرهٔ، یا ان ّ شؤنک لذئرهٔ؛ ای دموعک فیها تنفش کتنفش الغضبان یعنی در مجاری اشک تو دم زدنهائی است چون دم زدن مرد خشمناک (۱) .
ذآف
ذآف .[ ذُ ] (ع اِ) ذأف . سرعت موت . || موت ذُآف ؛ موت شتاب و زود کشنده . || زهر هلاهل .
ذئفان
ذئفان . [ ذِءْ ] (ع ) ذَأفان .
ذئلان
ذئلان . [ ذِءْ ] (ع اِ) ج ِ ذُآلهٔ.
ذآلهٔ
ذآلهٔ. [ ذُ ل َ ](ع اِ) گرگ . ذئب . ج ، ذئلان ، ذؤُلان . || (اِخ ) نام مردی است . و رجوع به ذوءاله و ذوءالهٔ شود.
ذآلیل
ذآلیل . [ ذَ ] (ع اِ) ج ِ ذُئلان و ذؤلان .
ذآلین
ذآلین . [ ذَ ] (ع اِ) ج ِ ذَئلان و ذؤلان .
ذآنین
ذآنین . [ ذَ ] (ع اِ) ج ِ ذٔنون .
ذا
ذا. (ع اِ) از اسماء اشارت است برای مفرد و مذکر قریب . این مرد. ذو. هذا. و تثنیه ٔ آن ذان و ذین و جمع آن از غیر صیغه ، اولاء باشد.
ذا
ذا. (ع اِ) صاحب . مالک . دارا، در حال نصب . ذو در حال رفع و ذی در حال جَرّ. رأیت رجلاً ذا مال ...
ذائب
ذائب . [ ءِ ] (ع ص ) نعت فاعلی از ذوب . گدازان . بخسان . (صحاح الفرس ). || گدازنده . آب کننده . || مذاب . آب شده :
لحبک ذائب ابداً فؤادی
یخفف بالدّموع الجاریات .
ذائبهٔ
ذائبهٔ. [ ءِ ب َ ] (ع ص ) تأنیث ذائب .
ذائد
ذائد. [ ءِ ] (ع ص ) نعت فاعلی از ذَود. سائق . راننده . دورکننده . ج ، ذَاءِدَهٔ، ذُوَّد، ذُوّاد: رجل ذائد؛ مردی حامی حقیقت و دفّاع از عرض خویش . || نام اسبی از نسل حرون ، فحل معروف .
ذائر
ذائر. [ ءِ ] (ع ص ) خشمناک . ذَئِر. || زن ناسازوار با شوی . ناشزهٔ.
ذائع
ذائع. [ ءِ ] (ع ص ) آشکار. آشکارا. فاشی . || پراکنده .
ذائق
ذائق . [ءِ ] (ع ص ) نعت فاعلی از ذوق . چشنده . مزه گیرنده .
ذائق
ذائق . [ ءِ ] (اِخ ) شیخ محمد امین ... افندی . از متأخرین شعرای عثمانی و از مشایخ طریقه ٔ مصریه . وفات او به اسلامبول در سال 1269 هَ . ق . بوده است . از اوست :
هوس عشق یار وار دلده
صید اولماز شکار وار دلده .
ذائقهٔ
ذائقهٔ. [ ءِ ق َ ] (ع ص ) نعت فاعلی . تأنیث ذائق : کل نفس ذائقهٔالموت . (قرآن 185/3 و 35/21 و 57/29). || (اِ) حس ّ چشیدن . چشائی . چشش . قوه ای که جانوران بدان مزه ٔ چیزها دریابند. قوّه ای در حیوان که طعوم بدان درک کند و میان شیرینی و تلخی و شوری و ترشی و گسی و دبشی و بیمزگی و دسومت تمیز دهد. و آن حس بر ظاهر زبان و اطراف آن جای دارد.چشش . چ...
ذاءِک
ذاءِک . [ ءِ ک َ] (ع اسم اشاره ) این . ذلک : ذاءِک الرجل ، ذلک الرجل .
ذائل
ذائل . [ ءِ ] (ع ص ) نعت فاعلی از ذیل . || درازدنبال : فرس ٌ ذائل ؛ اسبی درازدم . || ذیل ٌ ذائل ؛ خواری . رسوائی . || درع ٌ ذائل ؛ زره درازدامان . || حِلَق ٌ ذائل ؛ حلقه های زره باریک و لطیف مائل بدرازی .
ذائلهٔ
ذائلهٔ. [ ءِ ل َ ] (ع ص ) تأنیث ذائل . || مادیان درازدم . || درع ٌ ذائلهٔ؛ زره درازدامان .
ذااناء
ذااناء. [ اِ ] (ع اِ) رجوع به ذواناء شود.
ذاب
ذاب . [ ذاب ب ] (ع ص ) نعت فاعلی از ذب . بعیرٌ ذاب ؛ لا یتقارّ فی مکان واحد. شتر که در یک جای قرار نگیرد.
ذاب
ذاب . (ع اِ) عیب . (مهذب الاسماء). ذام . ذَیم . ذان . ذین : آهو. || (ص ) سخت تشنه چنانکه لبها خشک شده باشد از تشنگی . (مهذب الاسماء).