هرگونه اختلال در نظام گردش خون يک فرد که منجر به اختلال در عملکرد ارگان‌هاى حياتى بدن مى‌گردد را شوک مى‌ناميم. شوک مى‌تواند ناشى از:
۱. کاهش حجم خون و مايعات بدن به‌علت خونريزي، اسهال و استفراغ شديد، سوختگى شديد، تعريق فراوان.
۲. اختلال در توزيع خون به‌علت استرس شديد و ناگهاين روانى و عصبي، عفونت شديد و منتشر بدن و حساسيت (آنافيلاکسي) به دارو، گزش حشرات و حيوانات و ....
۳. اختلال در عملکرد قلب به‌علت سکته قلبى و انسداد گردش خون باشد.
علائم و نشانه‌هاى عمومى شوک شامل موارد زير مى‌باشد.
بى‌قراري، افت سطح هوشياري، اضطراب، تهوع و استفراغ، احساس تشنگى مفرط، تنفس تند، کم‌عمق و مشکل، رنگ‌پريدگى پوست و سردى و رطوبت پوست، ضعف شديد، افت فشارخون و گشادى مردمک‌هاى چشم مصدوم.
در شوک‌هاى ناشى از علل خاص علائم و نشانه‌هاى خاصى نيز وجود دارد مثلاً در شوک ناشى از خونريزى علائم خونريزى داخلى يا خارجي، در شوک ناشى از سوختگى علائم سوختگي، در شوک حساسيتي؛ کهير، گرفتگى صدا، تورم دور چشم، تندى ضربان قلب، خارش بدن و .... علاوه بر علائم عمومى شوک بروز مى‌نمايد.
اقدامات اوليه در شوک
مصدوم را به پشت خوابانده، پاى وى را بالاتر از سطح بدن قرار دهيد، وضع تنفس و قلب و گردش خون را کنترل کرده، راه‌هاى هوائى مصدوم را باز و در صورت نياز عمليات احياء قلبى - ريوى را شروع کنيد. اگر مصدوم دچار خونريزى است خونريزى را کنترل کنيد، در صورت امکان به بيمار اکسيژن برسانيد. بيمار را از نظر روانى آرام کنيد و هرچه سريع‌تر مصدوم را به مرکز درمانى منتقل کنيد.
پيشگيرى
در صورت وجود سابقه حساسيت شديد به يک ماده بايد از مصرف آن جداً خوددارى نمود.