پس از آنکه همراه فرزندان اولين سالگرد تولد او را جشن گرفتيد از خود مى‌پرسيد چه وقت او تميز مى‌شود. يعنى کى ياد مى‌گيرد که تخليهٔ مثانه و رودهٔ بزرگ خود را کنترل کند. شايد قبل از اين امتحان کرده‌ايد که او را به اين راه تربيت کنيد اما به‌ندرت به نتيجه رسيده‌ايد. جز اين هم انتظار نمى‌رود چون يک کودک از سن يکسال و نيم قادر خواهد بود ماهيچه‌هاى مثانه و مقعد خود را به ارادهٔ خود در آورد.
لطفاً در مسئلهٔ تربيت براى نظافت هميشه خونسرد و خوشرو باشيد. مسلم است که در فشار کار روزانه حفظ آرامش هميشه آسان نيست اما فراموش نکنيد که عصبانيت، بى‌صبرى و سخت‌گيرى، هرگز شما و طفل را به نتيجه نمى‌رساند. اگر يک‌بار موفق شديد و طفل روى لگن کارى انجام داد او را حتماً تشويق کنيد و شادمانى خود را به او نشان بدهيد و اگر او را روى لگن نشانديد اما نتيجه‌اى حاصل نشد طورى رفتار کنيد انگار چيز مهمى اتفاق نيافتاده است. اگر اين طور رفتار کرديد طفل ياد مى‌گيرد که اگر تميز باشد و در لگن کار انجام بدهد مى‌تواند شما را خوشحال سازد. اين راه درست است و مى‌تواند به نتيجه برسد نه اينکه او را مجازات کنيد يا تهديد نمائيد و يا بترسانيد. به‌طور کلى در مورد هرگونه مواد زايدى که از بدن دفع مى‌شود و نيز دربارهٔ اعضاء مربوط به آن هرگز نبايد عبارات بد و تنفرآميز به‌کار ببريد.
- آيا هنگامى که طفلى خود را کثيف مى‌کند بايد اظهار تنفر کنيم؟
معمولاً هنگامى که طفل کوچکى که هنوز حرف نمى‌زند و فقط چند کلمه‌اى مى‌فهمد خود را کثيف مى‌کند فورى به او مى‌گويند: اوف، اه، اه.
در حالى‌که طفل کوچک هنوز نفرت نمى‌شناسد و از کار تخليهٔ اعضاء خود نيز نفرت ندارد و هر مادرى بدون ترديد تجربه کرده است که اگر مواظب نباشد طفل کوچک با مدفوع خود چه معامله‌اى مى‌کند، او با آن بازى مى‌کند، خمير مى‌گيرد همانطور که با خاک، آب، و يا ساير اشياء مى‌کند. اگر اين اتفاق نيز افتاد هرگز نبايد نفرت نشان بدهيد و طفل را تنبيه کنيد اين مسئله خيلى مهم است زيرا طرز رفتار با مواد زايد دفع شدهٔ بدن و عضوهائى که اين کار را به‌عهده دارند بعد ارتباط پيدا مى‌کنند با اعضاء جنسى و مسائل جنسى و اگر امروز اين تخليه به‌عنوان يک چيز نفرت‌آميز و با اوف، اه، اه تلقى شود فردا طفل نمى‌تواند در مسايل جنسى و سکسى راه درستى پيدا کند.
تربيت براى تميز شدن
واضح است از وقتى که طفل بتواند بنشيند، بتواند حرف ما را بفهمد و بتواند يکى دو کلمه حرف بزند. اول از اجابت مزاج شروع مى‌کنيم. کودکانى يافت مىشوند که اجابت مزاج بسيار منظمى دارند اگر شما مى‌دانيد که شکم طفل کى کار مى‌کند در اين صورت او را به موقع روى لگن بنشانيد. بعضى اطفال کمى پس از غذا خوردن و قريب به اتفاق آنان بلافاصله پس از برخاستن از خواب احساس دفع مى‌کنند. پس بايد دقت نمائيد بلکه بايد مطيع سيستم بدنى طفل باشيد. در حقيقت ساعت را اينجا کودک کوک مى‌کند حال اگر به اين ساعت توجه کرديد نتيجه خواهيد گرفت.
در تربيت براى تميز شدن بايد خيلى صبر داشته باشيد چون مدتى طول مى‌کشد تا نتيجهٔ کامل حاصل شود و معمولاً براى پسران بيشتر از دختران طول مى‌کشد. طفلى که ممکن است به سن چهار سالگى رسيده باشد ولى هنوز کاملاً تميز نشده باشد. اين زمان طولانى براى مادر خيلى پر زحمت است اما دليلى براى نگرانى وجود ندارد. دربارهٔ بيمارى در آن خصوص بعداً صحبت خواهيم کرد.
همين قدر که ساعت اجابت مزاج طفل را کشف کرديد سعى کنيد منظم عمل کنيد يعنى طفل را در روز در ساعت معينى روى لگن بنشانيد و همزمان با آن يک حرف را تکرار کنيد. هميشه قبل از اينکه طفل به رختخواب برود و يا قبل از بيرون رفتن از منزل او را روى لگن بنشانيد. اين دومى عادت بسيار مهمى براى بعدها است. اين عمل کودکان بزرگ‌تر را از استفاده از توالت عمومى برحذر مى‌دارد.
آيا بايد براى اينکه طفل در شب تميز بماند هنگامى که خود ديرتر به رختخواب مى‌رويد کودک را از خواب بيدار کنيد و سر پا بگيريد؟
کودکان کوچک و ظريف از اين عمل، بد خواب مىشوند، گريه مى‌کنند و تا مدت‌ها به خواب نمى‌روند. اگر اين طور است فوراً اين کار را ترک کنيد. بعضى ديگر برعکس به اين کار عادت مى‌کنند و حتى از خواب بيدار نمى‌شوند و در حال خواب کار خود را انجام مى‌دهند. پس مى‌بينيد که در اينجا قانون کلى نمى‌توان ارائه داد بلکه مطابق با خصوصيات طفل بايد عمل کرد. به چند
- چند توصيه در اين باره:
۱. طفل را مدت زيادى روى لگن ننشانيد (تقريباً ۱۰ دقيقه) چون بى‌تاب مى‌شود، گريه مى‌کند و عصبانى مى‌شود. هنگامى که او را روى لگن مى‌نشانيد مواظب باشيد که سردش نشود. گاهى او را عادت دهيد که براى اجابت مزاج از توالت خانواده استفاده کند و ادرار را در فضاى آزاد انجام دهد تا در هنگام ضرورت و مسافرت دچار گرفتارى نشويد، چرا که بچه‌ها ممکن است سخت بد عادت شوند و درِ دکان خود را فقط به روى لگن باز کنند!!
۲. اگر مدت‌ها مى‌گذرد و طفل شما نمى‌خواهد تميز شود در اينجا از خود سؤال کنيد آيا در نحوهٔ تربيت شما نقصى وجود ندارد. آيا در فصل سرما او را به قدر کافى لباس گرم پوشانده‌ايد؟ شکم کوچک و پاهاى او بايد هميشه گرم نگاه داشته شوند! اگر طفلى روى زمين سردبازى مى‌کند و مى‌لولد، زود به زود ادار مى‌کند. زيرا مثانهٔ او به واسطهٔ سرما تحريک مى‌شود.
۳. مقدار نوشابه که به طفل مى‌دهيم طبيعى است که رل مهمى بازى مى‌کند. اگر خيلى مايعات بنوشد مقدار و تعداد دفعات ادرار زياد مى‌شود. و به وقع خبر کردن براى وى مشکل مى‌گردد. اما اين دليل نمى‌شود که او را تشنه بگذاريم تا خود را خيس نکند. کودکان زود تشنه مىشوند و اگر به آنها مايعات به‌قدر کافى ندهيد از هر آبى که به‌دست آنها برسد مى‌خورند. از آب وان حمام گرفته تا آب گودال. پس بايد رعايت اعتدال را بکنيم و در اينجا فقط توصيه مى‌شود که در شب حتى‌الامکان به او کمتر مايعات بدهيم.
۴. کودک را زود‌به‌زود سرپا نگيريد زيرا با اين عمل مثانه او به تخليهٔ زود‌به‌زود عادت مى‌کند و ديگر قادر نخواهد بود مقدار زيادترى ادرار را در خود نگهدارد. از اين گذشته تکرار اين عمل کودک خسته را عصبانى مى‌کند. به‌طور کلى در اين مورد زياد سرسختى نشان ندهيد و هيچ‌وقت در صدد نباشيد که به هر قيمتى شده در مدت کوتاهى طفل را تميز کنيد، چه از اين راه موفق نخواهيد شد و زودتر به هدف برسيد بلکه يا خواه نا خواه عصبانيت خود را به طفل منتقل مى‌کنيد و يا او را فوراً درک مى‌کند که وسيله‌اى پيدا کرده که مى‌تواند با آن شما را به خود مشغول دارد.
شق دوم به‌طور تعجب‌آور در اطفال، نيرومند است حتى يک طفل چند ماهه اين مطلب را درک مى‌کند. هرگونه زياده روى در تربيت براى تميزى به دو صورت تجلى مى‌کند يا طفل زود‌به‌زود براى سرپا گرفتن خبر مى‌کند و يا اصلاً خبر نمى‌کند و همه را در شلوار خود انجام مى‌دهد.
غالباً مسئلهٔ تميز شدن با دندان در آوردن ارتباط دارد. کودکان در اثناء اين دوران تحريک پذير هستند، بزاق دهان آنها جارى است، بد مى‌خوابند خيلى گريه مى‌کنند و شايد هم هنگام غذا خوردن ناراحت هستند. گاه‌گاهى مى‌بينيم يک طفل تميز دوباره روزى خود را کثيف مى‌کند و اگر اين کار تکرار شد کافى است نگاهى به دهان طفل بياندازيم، خواهيم ديد دندانى سر از لثه بيرون مى‌آورد.
البته گاهى اشکالات عضوى و بيمارى نيز عامل اصلى است و مانع تميزى طفل مى‌شود. خوشبختانه در اينجا بيمارى‌ها همه قابل علاج و درمان‌پذير هستند مانند عفونت جزئى راه‌هاى اعضاء تناسلى و مجارى ادرار و يا موانع عضوى که توسط طبيب قابل برطرف کردن است.
انگل نيز عمل تخليه روده را تشديد مى‌کند. بنابراين مدفوع طفل را با دقت کنترل کنيد.
