مرتضی شریفیان
قدرت‌یابی در دنیای جدید در مقایسه با دوران قبل از آن از الگوهای متفاوتی پیروی کرده است. مشروعیت تصمیمات و قانونی بودن اعمال آنها در سطح جهانی مبتنی بر قدرت نظامی برتر شکل گرفته است و کماکان این اندیشه فرسوده در تصمیم‌گیریها غلبه دارد. حق وتو از نمودهای بارز چنین طرز تفکری به شمار می‌رود که موجب گردیده است تصمیم‌گیری در نظام جهانی، محدود و انحصاری گردد. جهان اسلام، که تواناییهایش در گذشته عمدتا به صورت قابلیتهای بالقوه مورد تاکید و ارزیابی بودند، امروزه در زمینه‌های مختلف واجد تواناییهای بالفعل گردیده است. این واقعیت، قدرت این کشورها را در کلیتی به نام جهان اسلام در تصمیم‌سازیها و تصمیم‌گیریهای جهانی بیش از پیش افزایش داده، اما فعلیت قدرت تک تک این کشورها، آنچنان‌که باید، هنوز برای جهان اسلام محقق نگردیده است. تلاشهای درونی برای دستیابی به این هدف، از یک طرف، و مخالفتها و موانع بیرونی، از طرف دیگر، حضور جهانیِ مجموعه جهان اسلام را به صورت نوعی چالش پدیدار ساخته است. <br /> بی‌تردید یکی از عوامل سهم‌افزای سیاست بین‌الملل، در عصر کنونی، در اختیار داشتن حق وتو در سیر تصمیم‌سازی شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌باشد. برقراری صلح و امنیت جهانی و ایجاد همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از اساسی‌ترین نیازها و دیرینه‌ترین آرزوهای بشر بوده، از این رو طی قرن بیستم با تاسیس جامعه ملل و سپس سازمان ملل متحد، سعی بر این بوده است که از طریق ارکان اصلی این نهادها و با پیشبرد هدفهای صلح بین‌المللی و رفاه عمومی جهانیان، آرزوهای برشمرده را جامه عمل پوشانند. ولی تا اکنون خاصیت سیاست قدرت برخاسته از رهیافت رئالیستی به کندی هرچه بیشتر روند صلح و رفاه بین‌المللی برخلاف تلاشهای فراوان انجام‌شده در این مسیر دامن زده است. حق وتو در اختیار قدرتهای بزرگ از جمله ابزارهای موثر سیاست قدرت رئالیستی است که پس از جنگ سرد مفهوم خود را بازیافته است و فعلیت‌یافتن اهداف بالقوه ولی مشروع جهان اسلام را مخدوش می‌سازد. بنابراین این نوشتار بر آن است که به سوالات عمده زیر پاسخ دهد: <br /> جهان اسلام در مسیر دستیابی به حق وتو ناگزیر از مواجهه با کدام چالشهاست؟ <br /> فرصتهای پیش روی جهان اسلام به منظور دستیابی به حق وتو کدام‌اند؟<br /> در این نوشتار به منظور پاسخ به سوالات یادشده این مساله مطرح می‌شود که جهان اسلام در برقراری هدفی چون دستیابی به حق وتو به ناچار باید مسائل و مشکلات گوناگونی را پردازش نماید؛ مشکلات عمیقی که دسته‌ای از آنها در عمق خلق و خو، سنتها و نگرشهای سیاسی یکایک کشورهای اسلامی ریشه دارند و به سادگی حل‌شدنی نمی‌باشند. از طرفی جهان اسلام با در اختیار داشتن فصول مشترک اعضا می‌تواند با بهره‌برداری از پتانسیل‌های موجود چه در میان کشورهای اسلامی و چه در بین همسایگان غیر اسلامی از این طریق زمینه را برای طرح چنین مسائلی (دستیابی به حق وتو) فراهم سازد.
فایل(های) الحاقی
| وتو، جامعه ملل، کشورهای اسلامی | veto hameye melal keshvarhaye eslami.exe | 586 KB | application/octet-stream |