آمار تجارت بين‌الملل در نظر اول بسيار پيچيده است زيرا که کالاها به‌صورت خيلى جزئى و تشريحى کدگذارى شده‌اند. در تحقيق نظرى يا پشت ميز بايد دقت نمود که اطلاعات در حد لزوم جمع‌آورى شود زيرا که اطلاعات متراکم و بيش از حد باعث سردرگمى شده و انتخاب موارد با اهميت از مطالب غيرضرورى را مشکل مى‌سازد. تحقيق بايد به موضوع‌هائى محدود گردد که دانستن آن مورد نياز است و ساير اطلاعات به سرعت کنار گذاشته شود. همچنين محقق بايد اطمينان حاصل کند که اطلاعات، جديد و به روز است.


آمار بازرگانى خارجى کشورها مى‌تواند رهنمودى براى گزينش بازار به منظور انجام تحقيقات بعدى باشد اما اين آمار تمام موارد مورد نياز را نشان نمى‌دهد. ممکن است با بررسى آمار بتوان اطلاعاتى در مورد واردات پيراهن مردانهٔ يک کشور به دست آورد ولى در مورد رنگ، مُد، طبقه‌بندى قيمت‌ها و غيره بديهى است اطلاعات مورد نياز به دست نخواهد آمد.


از اين رو براى اشراف به بازار بهتر است تصويرى از بازار ساخته که در ساخت اين تصوير ويژگى‌ها و عوامل ذيل نقش اساسى بازى مى‌کنند:

ويژگى‌هاى اجتماعى

گاهى اوقات مردم کشورهاى مختلف و يا حتى مردمى که در نواحى مختلف يک کشور زندگى مى‌کنند ديدگاه‌هاى متفاوتى از نظر قومي، فرهنگي، سياسي، مذهبى و غيره دارند. در بلژيک فلمينگ‌ها و والوان‌ها تحت لواى يک حکوت زندگى مى‌کنند ولى زبان و اعتقادات آنها با يکديگر متفاوت است. فلمينگ‌ها فلاندرى صحبت مى‌کنند که زبانى شبيه هلندى است در حالى که والوان‌ها به زبان فرانسه تکلم مى‌کنند.


تفاوت‌هاى زبانى هميشه بسيار مهم هستند زيرا مردمى که نتوانند به راحتى با يکديگر صحبت کنند نمى‌توانند از طرز تفکر يکديگر آگاه شوند. امروز يک زبان تجارى يعنى انگليسى به‌طور وسيع در دنيا مورد استفاده قرار مى‌گيرد. بسيارى از صادرکنندگان به زبان‌هاى آلمانى و فرانسه نيز صحبت مى‌کنند و در آمريکاى جنوبى اسپانيائى و پرتغالى رايج‌ترين زبان‌هاى محلى هستند.

جغرافيا و ارتباطات

بيش از ۱۹۴ کشور در دنيا وجود دارد. اطلاع از وضعيت جغرافيائى کشورهاى طرف تجارت بسيار اهميت دارد. کوه‌ها غالباً موانعى را در حمل و نقل ايجاد مى‌کنند، گرچه اين مسئله در مورد کشورهاى توسعه يافته که تونل‌ها و جاده‌هاى پرهزينه و راه‌آهن در عرض اين موانع طبيعى ايجاد کرده‌اند صدق نمى‌کند. صادرکننده بايد بر موانع طبيعى اشراف داشته و بداند که چگونه و کجا به اطلاعات لازم در مورد بهترين وسيلهٔ حمل و نقل دست يابد.


بديهى است هوا بر روى نوع محصولاتى که در يک کشور رشد مى‌کند و يا نوع کالاهائى که در آن کشور مورد استفاده قرار مى‌گيرد، تأثير مى‌گذارد. آب و هوا مى‌تواند در نحوهٔ طراحى کالاها و بسته‌بندى آنها نقش مهمى ايفاء کند. به‌عنوان مثال موتورهاى اتومبيل‌هائى که سيستم خنک‌کنندهٔ آنها هوا است در مکان‌هاى قطبى قابل اعتمادتر از موتورهائى هستند که براى خنک‌کردن آنها از آب استفاده مى‌شود و يا استفاده از کولرهاى آبى در مناطق مرطوب متداول نيست. همچنين آب و هوا در نقاط مختلف دنيا در توزيع جغرافيائى و پراکندگى مردم تأثيرگذار است. در مناطق سرد نزديک قطب و در بيابان‌ها و نواحى جنگلى افراد محدودى زندگى مى‌کنند.

ويژگى‌هاى اقتصادى

دو شرط بديهى ضرورى است تا مردم مشترى کالاهاى صادراتى شوند:


۱. نياز به کالا


۲. قدرت پرداخت بهاء آن


وضعيت جغرافيائي، آب و هوا، مذهب، زمينه‌هاى فرهنگى و اجتماعى و شکل‌هاى اصلى اشتغال عوامل اصلى در آفرينش نياز و يا بى‌نيازى افراد و جوامع هستند ولى صرفاً وجود نياز براى خريد يک کالا کافى نيست. مشتريان بايد از عهدهٔ پرداخت بهاء کالاها برآيند به‌طورى که مى‌دانيم دنيا به کشورهاى غنى و فقير تقسيم شده است و کشورهاى غنى به مراتب بيش از کشورهاى فقير از خارج خريد مى‌کنند. معذالک در هر کشور هم فقير وجود دارد و هم غني. لذا نبايستى با ارقامى مثل درآمد سرانه، متوسط سرانهٔ توليد ناخالص ملى يا ساير شاخص‌هاى خام اقتصادى فريب خورد.


منابع بسيارى وجود دارد که مى‌توان با رجوع به آنها از ارزش صادرات و واردات کالاها توسط هر يک از کشورهاى دنيا اطلاع يافت و مى‌توان از آنها براى آگاهى از اينکه کدام کشورها خريدار کالاهاى موردنظر هستند، استفاده نمود ولى اين اطلاع صرفاً براى انجام عمليات کامل بازاريابى در يک کشور منتخب کافى است. دارا بودن اطلاعات بيشتر در زمينهٔ فعاليت‌هاى اصلى اقتصادى کشور هدف، روند صادرات و واردات (توانائى يک کشور براى واردات به موفقيت آن کشور در امر صادرات بستگى دارد)، توزيع درآمد، عادت اجتماعى و روند آن، نوع اشتغال، توزيع کالاها و غيره مورد نياز مى‌باشد.

منابع اطلاعاتى انتشار يافته و ساير منابع اطلاعاتى

در مورد اغلب کشورهاى دنيا اطلاعات وسيعى وجود دارد. صادرکنندگان غالباً مبالغ زيادى هزينه مى‌کنند تا بتوانند اطلاعات لازم را به دست آورند در حالى که امکان دستيابى به اطلاعات صرفاً با بازديد از يک کتابخانه يا رجوع به يک گزارش وجود دارد. انتشارات تجارى و روندهاى بازار تأمين کنند ولى فاقد کليهٔ اطلاعات تشريحى مورد نياز هستند. انتشارات مرکز تجارت بين‌الملل (I.T.C) به‌ويژه کمک مؤثرى در جمع‌آورى اطلاعات در ارتباط با بازارها مى‌کند و قبل از اينکه صادرکننده تحقيقى را شروع نمايد عاقلانه است از انتشارات اين مرکز در زمينهٔ موردنظر آگاهى يابد.


ساير منابع اطلاعاتى:

علاوه‌بر انتشارات، منابع ديگرى براى کسب اطلاعات وجود دارد. سازمان‌هاى توسعهٔ صادرات نقش مهمى در تأمين اطلاعات مورد نياز دارند و بعد از آن مى‌توان از سازمان‌هاى دولتى تجارت و صنعت نام برد. اتاق‌هاى بازرگانى در هر کشور منبع قابل استفاده‌اى از اطلاعات هستند. همچنين ادارات گمرک اطلاعات مفيدى به‌ويژه در مورد قوانين و مقررات و ماليات‌ها در اختيار دارند. دفاتر گمرکى در ساير کشورها گاهى اوقات در ارائه اطلاعات لازم مفيدتر ار اداره‌هاى گمرکى داخل کشور هستند. بعضى کشورها نمايندگى‌هاى بازرگانى و اغلب کشورها سفارت‌خانه در کشور موردنظر دارند. بخشى از وظايف يک سفارت‌خانه پاسخگوئى به سؤالات و جمع‌آورى اطلاعات مورد نياز ملى است. بانک‌ها ضمن تماس با ساير بانک‌هاى دنيا اطلاعات مفيدى منتشر مى‌کنند و مديران بانک‌ها در انجام وظايف خود آمادگى دارند به مشتريان خود کمک کنند و به پرسش‌هاى آنان با صادرات پاسخ دهند.

اطلاعات بازاريابى

با توجه به اطلاعات مختلف در زمينه‌هاى اجتماعي، اقتصادي، جغرافيائى و سياسى مى‌توان تصويرى از يک بازار به دست آورد ولى اين تصوير کامل نخواهد بود و نهايتاً براى اتخاذ تصميم در مورد اقدام به شروع فعاليت‌هاى فروش به يک بازار و چگونگى انجام آن نياز وافرى به دستهٔ وسيعى از اطلاعات خاص بازاريابى مى‌باشد. آگاهى از کانال‌هاى بازاريابي، وسائل ارتباط جمعي، قيمت‌ها، مقررات و اطلاعات ديگر ضرورى است. حال ببينيم چگونه مى‌توان به اطلاعات کلى در مورد بازار و اطلاعات کلى در مورد بازار و اطلاعات خاص بازاريابى دست يافت.

هزينهٔ کسب اطلاعات

يک فروشنده يا بازارياب صادرات به اطلاعات زيادى در مورد بازارهاى موردنظر نياز دارد. اطلاعات ممکن است وجود نداشته باشد و يا دستيابى به آن مشکل باشد از اين رو بازارياب ناگزير است خود اقدام به تحقيقات اساسى کند.


در اتخاذ تصميم براى انجام عمليات بازاريابى پيشرفته هميشه بايد هزينهٔ کسب اطلاعات را با ارزش آن مقايسه و ارزيابى کرد. بهتر است يک بازارياب قبل از جستجو براى هرگونه اطلاعات از خود سؤال کند که در نتيجهٔ داشتن اين اطلاعات چه خواهد کرد.