معاملات دوجانبه حالتى از تجارت متقابل است که بين دو تاجر، دو شرکت و يا دو دولت انجام مىشود.
درصدى جبرانى (Partial Compensation)
در اينگونه معاملات، بخشى از بهاى کالا بهصورت کالا و بخشى ديگر به صورت نقدى و با ارز توافق شده پرداخت مىگردد.
مثلاً فروشنده آلمانى معادل يکصد هزار دلار الکتروموتور به خريدار ايرانى تحويل مىدهد. در ازاء آن خريدار ايرانى ۶۵،۰۰۰ دلار فروش و ۳۵،۰۰۰ دلار به صورت نقدى يا از طريق بروات وصولى به فروشنده آلمانى پرداخت مىکند.
در اينگونه معاملات موارد زير رعايت مىشود:
- شرايط مبادله در يک قرارداد واحد گنجانده مىشود.
- ارزش کالا به ارز مورد توافق تقويم مىشود.
- تعهدات طرفين قابل واگذارى به اشخاص ثالث مىباشد.
- قسمتى ار ارزش کالا بهصورت نقدى پرداخت مىشود.
جبرانى کامل
تسويه بدون تعيين ارزش کالا
در اين گونه معاملات، فروشنده يا صادرکننده، در ازاء کالايى که به طرف ديگر مىدهد، صد در صد کالا دريافت مىکند.
اين مبادلات به تسويه با کالا Value In Goods موسوم است.
در قراردادى که براى انجام آن منعقد مىشود، موارد زير رعايت مىگردد.
- شرايط مبادله کالاها در يک قرارداد تنظيم مىشود.
- ارزش کالاهاى دو طرف به هيچ ارزى تقويم نمىشود.
- اين معاملات قابل واگذارى به اشخاص ثالث نيست. يعنى طرفين معامله نمىتوانند تعهدات خود را به غير واگذار کنند.
تسويه با تعيين ارزش کالا
در اينگونه معاملات، خريدار همانند مورد قبلى در ازاء دريافت کالا، تسويه بدهى خود را تماماً با کالا انجام مىدهد. اما ارزش کالاهاى دو طرف با ارز تقويم مىشود. نوع ارز به آنها بستگى دارد.
شرايط لازمالرعايه در معاملات تسويه نقدى Value In Money به شرح زير است:
- مبادله کالاها در يک قرارداد تنظيم مىشود.
- مبادله کالاها در يک قرارداد تنظيم مىشود.
- ارزش کالاهاى دو طرف به ارز توافق شدهاى تقويم مىشود.
- اين معاملات قابل واگذارى به اشخاص ثالث مىباشد.