- هوره يا گورانى
به‌معنى منظومه‌هائى به گويش گورانى يا اورامى که به‌صورت شفاهي، تنها از راه شنيدن باقى مانده‌اند و بيانگر داستان‌ها، قهرمانى‌ها، عاشقى‌ها و حماسه‌هائى هستند که سراينده آن معلوم نيست و خواننده آن را هوره‌خوان مى‌نامند از هوره‌هاى حماسه‌اى مشهور داستان رستم و سهراب، رستم و اسفنديار و جنگ نادرشاه با قوچال پادشاه ترک و شکست عثمانى‌ها است که کردها در اين جنگ نقش عمده‌اى داشته‌اند.
- چريکه، لاوژ يا لاوک و يا بيت
منظومه‌هاى عشقى و قهرمانى به گويش کردى کرمانج (گويش مردم مهاباد و سقز در ايران و آگره ـ دهوک و زاخو در ترکيه) سروده شده‌اند. خواننده آنها را گورانى بيژ يا گروانى چوين مى‌نامند.
چريکه‌ها از حيث قصه و داستان آهنگ، بسيار غنى هستند، اين منظومه‌ها از دل‌هاى پاک کردهاى ساده کوهستان برخاسته‌اند و سراينده و تاريخ رودن آنها معلوم نيست و سينه به سينه از نسلى به نسل بعد منتقل شده‌اند در اين قبيل ادبيات شفاهى نه تنها نشانى از ذوق و هنر شاعرى و قصيده‌پردازى وجود دارد بلکه محتواى آن را آداب و سنن ايلى و قوانين عرفي، عادت اجتماعي، قهر و غضب، مهر و عطوفت و رفتار‌هاى جمعى نيز دربرمى‌گيرد که به‌صورتى بديع و ظريف در قال نفرين و ناله‌هاى عاشقانه ناسازگارى مشهود بين خوى و سرشت کوه‌نشينان و ساکنان است، خرافات و باورهاى بى‌پايه، شرح مناظره، نکته‌هاى عجيب مربوط به حکمت وحدت و موضوعات بسيار متنوع ديگر در آنها مى‌توان يافت که هريک در خور توجه است.
نيکيتين درباره اشعار کردى مى‌نويسد: غناى اشعار کردى بستگى نزديک به مزيتى دارد که کردان بر همسايگان خود يعنى ترکان مسلمان و ارمنيان مسيحى دارند.