خويشى و زناشوئى

زن صيغه، عقدي، هوو، سفيد بخت و سيابخت. تعدد زوجات، جاهائى که فقط يک زن مى‌گيرند، بردگي. روگشائى و روگيرى به رسم محلي. قدرت و فرمانروائى زن در بعضى از ايلات کارهائى که به عهدهٔ زن است. زن کارگر و روستا، بزک، (هفت قلم آرايش، بند انداختن، وسمه‌جوش...)


پيرايه‌ها: (گوشواره، النگو، سينه‌ريز، شکوفه، انگشتر...) منافعى که از زناشوئى در نظر مى‌گيرند.

عادات مربوط به سن‌هاى مختلف و مواقع باريک زندگى

شب پاسى (در گيلان)، بخت‌گشائى شب شش (اسم‌گذاران، انتخاب اسم) ختنه‌سوران، بچهٔ کورزا ـ کور مادرزاد، وجه فرزندى برداشتن (مراسم از يخه پائين انداختن بچه)، خواهرخواندگي، برادرخواندگى.


- تولد و بچگى

زن آبستن (چله‌برى ـ قفل کردن شکم ـ بچه خوره، ويار، پيش‌گوئى که بچه پسر يا دختر است). زن زائو، پرهيز براى دفع شر و نظر زدن، آل، جلوگيرى از خطر آل، چيزهائى که براى زن آبستن غدغن است، ماما، زايمان، کاچي، غيغناغ، فرق پسر و دختر. (پسر در خانه را باز مى‌کند و اجاق را وشن مى‌کند و زنى که پسر بزايد گوهر شکم است). بريدن بند ناف، حمام زايمان، روشن کردن شمع در اتاق بچه، پيرهن قيامت، قنداق، گهواره، ننو، جلوگيرى از چشم‌شور، خوابانيدن بچه، لالائي، شير دادن و مراسم از شير گرفتن بچه، وسايلى که براى زياد و يا کم شدن شير به‌کار مى‌برند (شيرزا، شنبليله...) راه افتادن بچه (آلت مخصوص روروک) عروسک، جغجغه، بازى‌هاى بچه: (چيستان، نى‌ني، جوجو، غاغاليلي، پيشي...) ترانه‌هائى که مادران و دايگان براى بچه‌ها مى‌خوانند، دندان درآوردن بچه (آش دندوني)، بيمارى‌هاى بچه و طرز درمان آنها: (بچه غشي، بى‌وقتى شدن، کچلي، سياه‌سرفه، سرخک، سالک، زگيل، چشم درد، باد سرخ...) جوشانده و داروهائى که به‌کار مى‌برند.


- پرورش

رفتار در و مادر نسبت به بچه: کتک زدن، ترسانيدن (از لولو خورخوره)، مدرسه، مکتب‌خانه، معلم سرخانه، بازى‌هاى بچه: (دوزبازى‌، الک‌دولک، اکردوکر، گرگم به هوا، ماچالس و غيره) را شرح بدهند.


- خواستگارى

نامزد کردن بچه‌هاى کوچک، شيرينى خوران، ربودن نامزد در بعضى ايلات، شرايط خواستگاري، آداب مخصوص آن، طرز قبول يا رد پيشکش‌ها، نامزدبازى‌، رونما، انگشتر، جشن (ترانه‌ها).


- عروسى

استخاره، ساعت خوب و بد، حمام عروسى و دامادي، وسيلهٔ انداختن مهر عروس به دل داماد، دعوت عقد، خطبه، چشم‌روشني، مراسم عقد، (آينهٔ بخت، سفرهٔ جلو عروس و چيزهائى که در آن مى‌گذارند) حرکت از خانهٔ پدري، تفائل، شليک تفنگ، شاباش، ساقه‌دوش، آوازهائى که در عروسى خوانده مى‌شود، زيرلفظي، شب عروسي، حجلهٔ عروس، پاتختى.


- خانه

روابط زن و شوهر. مادرشوهر، روابط با خويشان، هجو مادرشوهر.


- آداب نشست و برخاست

طرز سلام، برداشتن کلاه، دست دادن، جملات عادى که رد و بدل مى‌شود (اقربه خير)، زمانى که از جانور يا چيز مکروهى گفتگو مى‌شود (گلاب به روى شما)، مهمانى و طرز پذيرائي، سفره انداختن و خوراکى‌هائى که صرف مى‌شود، شوخى‌ها، براى تفريح (شاهنامه‌خواني)، چرت بعدازظهر تابستان، خداحافظى.


- آمد و شد با همسايه

صحبت‌هاى دوستانه، برخورد، شب‌نشيني، شب‌چره، درد دل، کمک در موقع سختى يا ناخوشي، حضور در مجلس جشن يا عزادارى.


- سستى‌ها و بيمارى‌ها

ناتوانى و پيرى (احترام به پيرها: برکت‌خانه‌)، بيماري، (نوبه، مخملک، بادثقل، غمباد، زردي...) حکيم‌باشى‌هاى زن و مرد، تشخيص مرض، داروهائى که به‌کار مى‌برند: (پرسياوش، بادبان، پرزوفا، سنبل طبيب، حجامتچى (زالو، بادکش)، شکسته‌بند، دلاک دوره‌گرد (کشيدن دندان)، ناخوشى‌ها و زخم‌هاى واگيردار: تراخم، سفليس، خوره، سياه‌زخم، اعتقاد عوام نسبت به آنها و طرز پرهيز.


- مرگ

نشان مرگ: جان کندن (مردهٔ ثوابکار و گناهکار)، پيرايش مرده: (بستن چشم و دهن)، سوزانيدن شمع در اتاق مرده، شب زنده‌داري، گوشت و شربت و حلوا که در اتاق مرده مى‌گذارند، آيا پنجره‌ها را مى‌بندند؟ آيا روى سطل آب و آينه را مى‌پوشانند؟ عزادارى خانه، مرده‌خورها، رفتن هفت ‌قدم دنبال تابوت، مرده‌شور (سدر، کافور)، قبرستان، پاشيدن آب روى قبر، مجلس ختم.


عزرائيل، نکير و منکر، جريدتين، کاسه‌العفو، سنگ ‌لحد، مرده‌هائى که به امانت مى‌گذارند، اماکن مقدسه (ملک نقاله)، شب ‌جمعه مرده‌ها آزادند، آيا به ديدن خويشان خود مى‌روند؟ رابطه بين استخوان و روح (گوشت هم را بخورند استخوان را هم را دور نمى‌ريزند.)


عزاداري، لباس مخصوص، مدت عزاداري، پرستش اموات، بازديد قبر و خطاب به مرده، شب هفت، چله، سرسال، سوزانيدن، شمع، خرج دادن و خيرات براى مردگان.