نکات قابل ذکر
اين الفاظ نه به قصد آن ساخته شده که براى نوشتن زبان ادبى فارسى بهکار رود و نه براى ثبت دقايق و خصايص همهٔ لهجههاى فارسى کافى خواهد بود.
از نکاتى که در قرار دادن اين الفبا منظور بوده، يکى اين است که با حروف موجود در چاپخانههاى ايران بتوان نمونههائى را که بهدست مىآيد، چاپ کرد و ديگر آنکه حتىالامکان اشکال آنها براى ايرانيان مأنوستر باشد. بنابراين نبايد تصور شود که نويسندهٔ اين مقاله مىخواهد اين الفبا را به ديگران تحميل کند.
بهعلاوه در ثبت کلمات فارسى يا لهجههاى مختلف ايران به مواردى برمىخوريم که در اينجا پيشبينى نشده است تا موجب تشتت فکر خوانندگان يا پژوهندگان فرهنگ توده نشود. حرف صامت در بعضى لهجهها به اشکال گوناگون تلفظ مىشود. يعنى مثلاً تلفظ کاف گاهى خشن و گاهى نرم است. اما در اينجا براى نشان دادن اين دو نوع تلفظ فرقى قائل نشدهايم. همچنين حرف ح که از حلق ادا مىشود و حرف ر خشن در بعضى لهجهها هست که عجالتاً علامات خاصى براى آنها قرار نمىدهيم. در حرف i نيز ميان ياى مجهول و ياى معروف فرقى نگذاشتهايم. اين نکات و بسيارى از نکات ديگر که وابسته به زبان فارسى است، البته در الفباى کامل صدادار مورد توجه واقع شود. ولى فعلاً تذکار آنها موجب زحمت گردآورندگان خواهد شد.
بايد در نظر داشت که مراد از طراحى که در اين مقالات پيشبينى شده، تحقيق در فن لهجهشناسى ايرانى نيست، بلکه فقط جمعآورى موادى از فرهنگ توده در نظر است. براى تحقيق در لهجهها آشنائى با علوم مربوط به زبانشناسى لازم است که از عموم نمىتوان توقع داشت، معهذا مسلم است که همين تحقيقات ممکن است در آينده براى فن لهجهشناسى مورد استفاده واقع شود و زمينهاى براى محققين آن فن بهدست بدهد.
نمونهٔ نوشتن با الفباى صوتى
۱. ديشو که بارون اومد | Dic? Ke barun unad، | |
يارم لب بون اومد! | ،e bun umad ـ am lab ـ Yar | |
رفتم لبش ببوسم، | ،busam ـ ec be ـ Raftam lab | |
نازک بود و خون اومد. | .o Xun umad ـ Na3ok bud | |
خونش چکيد تو باخچه، | ،ec ?ekid tu bax?e ـ Xun | |
يه دسته گل دراومد، | ،Ye dasse gol darumad | |
رفتم گلش بچينم، | ،?inam ـ be ـ e? ـ Raftam gol | |
پرپر شد و هوا رفت! | ،o hava raft ـ par cod ـ Par | |
رفتم پرپر بگيرم | ،giram ـ par be ـ Raftam par | |
کفتر شد و هوا رفت، | ،o hava raft ـ Kaftar cod | |
رفتم کفتر بگيرم | ،giram ـ Raftam kaftar be | |
آهو شد و صحرا رفت | ،o sahra raft ـ ?hu cod | |
رفتم آهو بگيرم، | ،giram ـ Raftam ?hu be | |
ماهى شد و دريا رفت! | .o dary? raft ـ M?hi cod | |
۲.لالا، لالا گل پونه، | ،e pune ـ Lala، lala، gol | |
گدا اومد در خونه، | ،e xune ـ Geda umad | |
نونش داديم، بدش اومد، | ec uamad ـ ec dadim، bad ـ Nun | |
خودش رفت و سگش اومد. | ec umad ـ o sag ـ ec raft ـ Xod | |
۳ورشيد خانوم، آفتو کن | ،Xorcid xanum ?fto kon، | |
يه مش برنج تو آوکن، | Ye moc brenj tu ?w kon | |
ما بچههاى گرگيم، | ،e gorgim ـ yـ Ma baceha | |
از سرماگى بمرديم! | mordim ـ A3 sarmagi be | |
۴.انى جز چييه، تا انى و زيبه | yeta anni va3 babe ـ Anni ja3ci |
(مثل رشتي: جزش چيست تا وزش باشد!)
نوشتن با اين الفبا فقط براى کسانى است که مىخواهند کار آنها بسيار دقيق باشد. اينگونه اشخاص البته بايد به دقت اين نمونهها را ملاحظه کنند و بکوشند که الفبا را خوب ياد بگيرند و درست بهکار ببرند.