جشن آبريزان
در روز سيزدهم تيرماه جشن آبريزان، آبريزگان برگزار مىشود. سبب اينکه ايرانيان (در روز ششم فروردين خرداد روز) غسل مىکنند اين است که اين روز به هروذا (هنوروتات خرداد) که فرشته آب است تعلق دارد و آب را با اين فرشته مناسبتى است و از اينجا است که مردم در اين روز هنگام سپيده دم از خواب برمىخيزند و با آب قنات و حوض خود را مىشويند و گاهى نيز آب جارى بر خود از راه تبرک و دفع آفات مىريزند.
در اين روز مردم به يکديگر آب مىپاشند و سبب اينکار همان سبب اغتسال است و برخى گفتهاند که علت اين است ک در کشور ايران ديرگاهى باران نباريد. ناگهان به ايران سخت بباريد و مردم به اين باران تبرک جستند و از اين آب به يکديگر پاشيدند و اين کار همينطور در ايران مرسوم بماند. نيز گفتهاند سبب اينکه ايرانيان در اين روز آب بههم مىپاشند، اين ايت که چون در زمستان تن انسانى به کثافات آتش از قبيل دود و خاکستر آلوده مىشود اين آب را براى پاک کردن از آن کثافات بههم مىريزند و ديگر اينکه هوا را لطيف و تازه مىکند و نمىگذارد که در هوا توليد وبا و بيمارى شود.
جشن سيرسور
روز چهاردهم هر ماه، گوش نام دارد. در دىماه اين روز را جشنى است موسوم به سيرسور. در اين روز رسم بود که خوراکهائى با سير پخته، و بخورند. در گذشته مىپنداشتند که خوردن سير و پارهاى از سبزىها، دفع شر و بيمارى مىکند که از پديده ديوان مىباشد. از اينرو در برشهاى گوشت، سير و سبزىهائى براى پختن مىنهادند که اغلب گندزدا و براى دستگاه گوارش سودمند بود.
در چنين روزى جمشيد کشته شد و ديوان غالب شدند. آنگاه مردم براى دفع شر آنان با خوراکهاى خود سير مىخوردند تا آثار شر شياطين از ميان برود. از آن پس هر ساله در گوش روز از دىماه ـ اين جشن را با مراسم مخصوصى برپا مىکردند.
جشن سيزده بهدر
امروز مراسم تفرج عمومى در روز سيزدهم نوروز در ايران، و همچنين روز سيزده فروردين، که در تمام بلاد ايران، عامه تمام روز را در خارج از شهر يا خارج از خانه بهسر مىبرند. و به شادى و تفرج مىپردازند (سيزده بهدر کردن). حتى براى مزيد اطمينان از اينکه روز سيزده را بهدر کردهاند، و از جهت رعايت احتياط، در بعضى موارد دو روز متوالى سيزده و چهاردهم را از شهر خارج مىشوند، و آن دو روز را به اصطلاح سيزده با عيد (روز عيد و دوازده روز بعد از آن) و سيزده بعد از عيد (روز عيد و سيزده روز بعد از آن) مىخوانند. در روز سيزده، خانوادهها و دوستان غالباً دستهجمعى و گروه گروه از شهر به خارج شهر مىروند، و تا پايان روز نيز در خارج شهر مىمانند، و چنان بهصورت و شگون اينکار معتقدند که حتى کسانى که به جهات و اسباب مختلف مجبور به توقف در شهر باشند. نزديک عصر به پشتبام خانههاى خود به حومه شهر نزديک است مىروند، تا به هر حال سيزده را بهدر کنند. در خارج شهر اکثر خانوادهها به تفريح و رقص و آواز و بازى اشتغال دارند. حتى پيران و سالخوردگان هم به انواع بازىهائى است که در حال فراموشى است. زنها غالباً سبزههائى را که به مناسبت آمدن بهار، در داخل ظرفها و روى کوزهها کاشتهاند. در اين روز مىپيجند يا به خارج از خانه مىاندازند، و دختران در مزارع علفها را گره مىزنند و غالباً ترانههائى از اين قبيل سيزده بهدر، سال دگر، خانه شوهر، بچه بغل... مىخوانند.
سيزده بهدر، با آنکه متعاقب جشنهاى نوروزى است، ظاهراً ربطى به جشنهاى نوروز ندارد، و جشنهاى نوروز در دوره قبل از اسلام بههر حال جمعاً بيش از شش روز نبوده است، و در تقويم مذهبى زرتشتيان هم در فروردينماه جشن ديگرى نبوده است بهجز هفدهم فروردين، که جشن زمزمه بوه است، يعنى روزى که زمزمه و آداب آن مقرر شده است. در هر حال، مراسم سيزده بهدر ظاهراً مولود اعتقاد عامه بوده است بهنحو است عدد سيزده، و اين اعتقاد اختصاص به ايران ندارد و در اروپا (مخصوصاً فرانسه) نيز شايع است. اما اختصاص اين مراسم به سيزدهم فروردين محتملاً از آنرو است که مىخواستهاند در شروع سال از نحوست موهوم سيزده اجتناب شود.
در چنين روزى گم شدن و گريختن از جمع سبب سلامت و نجات تلقى مىشود، ظاهراً آن است که اين امر نيز از اسباب مزيد اصرار عامه در حفظ مراسم سيردهبهدر شده است.
جشن عيد غدير
عيدى که شيعيان هر سال در روز ۱۸ ذيحجه، به مناسبت واقعه غير خم، برپا مىدارند. اين عيد در سال ۳۵۲ هـ.ق در بغداد به وسيله معزالدوله ديلمي، باشکوه بسيار، گرفته شد، و به فرمان وي، شهر را آذين بستند، و آتشها برافروختند، و به شيوه اعياد ديگر، بازارها را در شب باز گذاشتند. همين کار شيعيان باعث شد که اهل سنت نيز هشت روز پس از آن روز را، بهعنوان روزى که پيامبر با ابوبکر به غار وارد شد، جشن گرفتند (ذيحجه ۳۸۹ هـ.ق) همچنين عيد غدير در سال ۳۶۲ هـ.ق در مصر، به وسيله معز، خليفه فاطمي، برپا گرديد.
عيد غدير را از اعياد مهم شيعيان است، و مخصوصاً در ايران با شکوه خاص برپا مىشود. دايرةالمعارف فارسى ـ مصاحب.
عيد فطر
روز اول ماه شوال، که پايان روز ماه رمضان است. و مردم در آن روز افطار مىکنند، عيد فطر يکى از دو عيد بزرگ اسلامى است (ديگرى عيد قربان) در اين روز مسلمانان نماز مخصوصى را با تشريفات خاص بهجا مىآورند. روزه گرفتن در روز عيد فطر حرام است.
جشن عيد قربان
با عيد اضحى يکى از دو عيد بزرگ اسلامى (ديگرى عيد فطر) که در روز دهم ذيحجه از هر سال برگزار مىشود. در اين روز که حجاج پس از وقوف در عرفات و مشعر به منى مىروند و رمى جمره مىکنند، يکى ديگر از واجبات حج را که قربانى کردن (شتر يا گاو يا گوسفند) است انجام مىدهند و اين روز را عيد مىگيرند. در همه بلاد اسلامى اين روز را جشن مىگيرند، گاو و شتر و گوسفند قربانى مىکنند و به دوستان و مستحقان مىدهند، و نماز مخصوص عيد خوانده مىشود.