جمعیت استان زنجان براساس آخرین سرشماری نفوس ۹۲۷۴۶۵ نفر معادل ۵/۱ درصدر کل کشور است.
شرایط اقلیمی و طبیعی در استان زنجان وضعیت خاصی را به‌وجود آورده که سبب شده نوع زندگی و نحوه معیشت به‌طور کلی شرایط زیست در ارتباط متقابل با محیط طبیعی قرار گیرد. از گذشته‌های دور تاکنون در این استان معیشت به سه شکل زندگی شهری، روستائی و عشایری وجود داشته است.
نوع زندگی و معیشت در استان زنجان
- زندگی شهری:
گرچه به‌دلیل افزایش جمعیت، برخی از روستاها شرایط احراز نام شد را پیدای کرده‌اند اما نباید از نقش عوامل طبیعی و ارتباطی در ایجاد و توسعه شده چشم‌پوشی کرد. از عوامل عمده توسعه شهر‌های استان به‌خصوص شهرستان زنجان، عامل ارتباطی و منابع آب است.
- زندگی روستائی
اولین سکونتگاه‌های انسانی در استان در اطراف منابع آب شکل گرفته و به‌تدریج به‌صورت روستا ظاهر شده‌اند. چشمه‌ها و رودها به‌خصوص در مناطق کوهستانی پای‌کوهی که غالباً خاک حاصلخیزی دارند. در ایجاد گسترش روستاهای استان نقش به‌سزائی داشته‌اند. شکل و نمای روستاها نیز بیانگر وضعیت اقلیمی منطقه می‌باشد. و به‌دلیل دسترسی آسان و فراوانی خاک و سنگ در ساخت بسیاری از این‌گونه مصالح استفاده شده است. شکل روستاها از نوع متمرکز می‌باشد.
- زندگی عشایری:
زندگی عشایری در سطح استان زنجان چندان چشمگیر نیست و فقط در بخش‌هائی از استان مانند منطقه کارم و ماه‌فشان می‌توان نمونه‌هائی از سرگردانی یا نیمه‌کوچندگی را مشاهده کرد.
مهم‌ترین ایلات و عشایر ایل سون (شاهسون) ایل اوصانلو، ایل مقدم و ایل بیات و ایل خدابنده‌سو می‌باشند.
- نوع معیشت:
در گذشته زنجان (خمسه) انبار غله ایران نامگذاری شده بود. شرایط جغرافیائی مانند وجود رشته‌کوه‌های استان و دره‌های با بین آنها از نظر آب و هوائی تفاوت‌های را به‌وجود آورده است که سبب شده محل مناسبی برای فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری ایجاد شود. علاوه بر این فعالیت‌ها که در اولویت قرار دارند دیگر فعالیت‌های اقتصادی استان عبارت است از باغ‌داری، زنبورداری، صنایع دستی، صنایع ماشینی، صنایع استخراجی نظیر سرب، روی و ... و خدمات.
زبان
ربان مردم استان زنجان ترکی و آذری است ولی همسایگی و نزدیکی پایتخت باعث گرایش شدید به زبان فارسی شده است. در جهات چهارگانه استان در شمال ترکی خالص مخلوط با گیلکی، در شرق متمایل به فارسی، در جنوب‌غربی کردی و در غرب ترکی اصیل و کامل و در جنوب استان نیز با گرایش شدید به فارسی تکلم می‌کنند.
مذهب
حمدالله مستوفی کتاب نزهة‌القلوب عروم منطقه را در حدود سال ۷۴۰ هجری قمری سنی مذاهب ذکر می‌کند. اما در دوران صفویه با حمایت صفویان از تشیع به‌تدریج مذهب تشیع رواج یافته و مردم با رغبت در تحکیم مبانی اعتقادی به مکتب اهل بیت کوشش نمودند.