مسجد امام خمينى (سلطانى)
اين مسجد با قدمتى در حدود ۱۸۰ سال از زيباترين مساجد تاريخى تهران است. بانى آن فتحعلىشاه قاجار (۱۲۱۲-۱۲۵۰ هـ.ق) بود و از اين رو در آغاز آن را مسجد شاه مىناميدند. بنابر شواهد تاريخى اين دومين جامع بزرگ تهران بعد از مسجد جامع بازار يا جامع عتيق بود.
مسجد جامع تهران (جامع عتيق)
مسجد جامع در مرکز بازار و نزديک مسجد امام خمينى قرار دارد. فاصله بين اين مسجد و مسجد امام خمينى را بازار بينالحرمين مىگويند. تاريخ دقيق ساخت اين مسجد مشخص نيست ولى از شواهد چنين استنباط مىشود که در عهد شاه عباس دوم، در سال ۱۰۷۴هـ.ق به اهتمام فردى به نام رضىالدين ساخته شده باشد.
مسجد جامع دماوند
اين مسجد با ستونها آجرى و سنگى به سبک بناهاى ساسانى بنا شده است. بر چوبهاى بالاى ستونهاى شبستان مسجد، نام شاه اسماعيل اول صفوى و تاريخ ۹۲۷هـ.ق و مصطفىبنجمالالدين به عنوان بانى و محمد شجاعي به عنوان کاتب آمده است. در سال ۸۸۲ نيز خواجه ياقوت نامي، بانى تجديد ساختمان مسجد بود. در مرحله تعمير، نام نجار جمالالدين فرزند محمد و نويسنده کتيبهها على فرزند فتحالله بود. در مسجد آثارى از اواخر دوره صفويه موجود بود که بر اثر نوسازي، از بين رفته است. مناره مجاور مسجد از دوره مغول بر جاى مانده است.
مسجد جامع ورامين
مسجد جامع ورامين از نمونههاى کامل مسجد چهار ايوانى است که ساخت آن در زمان سلطان محمد اولجايتو (خدابنده) آغاز و در دورهٔ فرزندش ابوسعيد بهادرخان تکميل شد. تاريخ ۷۲۲ و ۷۲۶ هـ.ق در شبستان و گنبد اصلى ديده مىشود. اين بنا درسال ۸۱۵ هـ.ق در عهد شاهرخ تيمورى مرمت شد.
در ابتداى محور طولى بنا، سردر ورودى و پشت آن صحن باز واقع است. طاقنماهاى اطراف صحن به چهار ايوان ختم مىشود که دو ايوان در محور طولى و دو ايوان در محور غربى قرار دارند. پشت ايوان اصلى گنبدخانه واقع است. عرض دهانهٔ ايوان شرقى دو برابر دهانهٔ بقيه طاقنماها و برابر دهانه ايوان ورودى است. از سوى ديگر عرض و ارتفاع آن به سختى دو سوم عرض و ارتفاع ايوان جنوبى مىشود. به اين ترتيب ايوان جنوبى ايوانى مقصوره است که با سادگى و عظمت بر تمامى صحن تسلط مىيابد. تسلط گنبد با قدرت و تناسب زيبا، بر تمامى ساختمان و ارتباط با ايوان جلوى آن، از ويژگىهاى اين مسجد است.
سردر خارجى اين مسجد بسيار جالب است و روى ديوارهاى جانبى سردر با طرحهاى اسليمى و گرهچينى و رنگهاى آبى فيروزهاى و لاجوردى کاشىکارى شده و از طراحى استادانه و پرکار برخوردار است. اين سردر از نظر طرح و اجرا شبيه سردرهاى جامع نطنز و مسجد جامع مظفرى کرمان است.
اين مسجد داراى دو مناره است که روى پايههاى طرفين استوار شده است.
مسجد حضرت سيدالشهدا (مسجد معزالدوله)
مسجد حضرت سيدالشهدا در سه راه امينحضور، خيابان ايران، واقع است. اين مسجد از بناهاى خيريه محمد اسماعيل ميرزا معزالدوله نوه عباس ميرزا نايبالسلطنه فتحعلىشاه قاجار به شمار مىرود. اين بنا براساس وقفنامه سنگى داخل مسجد، به وسيله همسر او حاجيه خانم فرخلقا در سال ۱۳۱۷ هـ.ق ساخته شد.
در ورودى و اصلى بدون تغييرى در بافت قديم آن، در قسمت شمال غربى مسجد قرار دارد. اين در به يک هشتى زيبا راه دارد و با يک پيچ به حياط مسجد ختم مىشود. در سمت شرق و شمال مسجد سقاخانه و پنج مغازه وقفى مسجد جاى دارد. ضلع جنوب حياط با ايوانى مسقف با عبور از سردر وارد شبستان مىشود. شبستان داراى محرابى با تزيينات کاشىکارى شده است. شمال و غرب حياط داراى حجرههاى متعددى است که براى سکونت طلاب يا احتمالاً امام جماعت مسجد در نظر گرفته شده است. سمت چپ هشتي، اتاقى است که در گذشته مشهور به مدرس بود و اکنون کتابخانه مسجد است.