کاروانسراى حوض‌سلطان (رباط حوض‌سلطان)
کاروانسراى حوض‌سلطان يا رباط حوض‌سلطان، بنايى است آجرى که در جاده تهران-قم بر روى پايه‌اى سنگى استوار شده و در کنار يک کاروانسراى دوره صفويه در دشت‌هاى جنوبى کوهمره قرار دارد. اين کاروانسرا در دورهٔ ناصرالدين‌شاه قاجار احداث شد.
تنها مدخل کاروانسرا به صورت پيش‌خوانى در برابر حياط اصلى قرار مى‌گيرد. از آنجا مى‌توان وارد دروازه اصلى کاروانسرا شد. در طرفين اين دروازه اتاق‌هايى براى نگهبانان و دو قهوه‌خانه وجود دارد. حياط اصلى با قرينه‌سازى کامل، شامل ايوان‌هايى است که در ديگر کاروانسراها نيز مشاهده مى‌شود. در کنار ايوان‌ها، راهروهايى وجود دارد که به اصطبل‌ها راه دارد. در کنار يکى از ايوان‌ها پلکانى به طرف بالاخانه مى‌رود. پشت سر اين ايوان‌ها تالارى وجود دارد که هوايش به وسيلهٔ چهار تنوره مطبوع و خنک مى‌شود.
اصطبل مرکب از دهليز وسيعى در گوشه شمال شرقى به يک تالار ستون‌دار منتهى مى‌شود.
مجموعه، آب‌انبارى دارد که محل ذخيرهٔ آب مورد استفاده روزانه بود. اطراف حياط نيز اتاق‌هاى آجرى با ازاره‌هايى از سنگ سفيد آهکى وجود دارد. جلوى کاروانسرا حياط ديگرى با طاق‌نما ديده مى‌شود. پيش از حياط اصلى مکانى است که هنگام وزش غبار و بادهاى سوزان، کاروانيان با اقامت در آن محفوظ مى‌ماندند.
اطراف کاروانسرا طاق‌نماهايى وجود دارد که اسب‌سواران از آن استفاده مى‌کردند. در سمت جنوب نيز چند اتاق ساخته شده که ديوارشان به ديوار کاروانسراى قديم صفويه چسبيده است.
در گوشهٔ جنوب غربى پيش‌خوان يک حمام، مرکب از يک اتاق بزرگ و دو اتاق کوچک قرار دارد. اتاق بزرگ‌تر به عنوان رخت‌کن و سربينه به کار مى‌رفت. يکى از دو اتاق کوچک براى مشت و مال بود و اتاق دوم حوضچه‌اى براى آب‌تنى داشت. کورهٔ حمام در زير اين مجموعه قرار دارد. اين کاروانسرا مدت زيادى داير نبود و به سبب ايجاد درياچه حوض‌سلطان راه عبور از آن مسير مسدود شد.
کاروانسراى قلعه سنگى
اين کاروانسرا در کنار جاده ري-قم ساخته شده و تا سال ۱۸۸۳ م مورد استفاده بود و به همين دليل سالم‌تر باقى مانده است. با توجه به کشف چند سکله مغولى از سده‌هاى هفتم و هشتم هجري، احتمال مى‌رود بانى اين کاروانسرا غازان‌خان (۶۹۴ هـ.ق) باشد و حتى تاريخ بناى کاروانسرا مقدم بر حکومت پادشاه مغول باشد، در اين صورت بايد قدمت آن را به اواخر دوران سلجوقى نسبت داد.
حصار عظيمى مجموع کاروانسرا را احاطه کرده و حصار که دو تا سه متر ضخامت دارد، برج‌هاى متعددى آن را حمايت مى‌کند. بقيه تأسيسات با ارتفاعى برابر با نصف ارتفاع حصار ساخته شده‌اند.
در کاروانسرا چهار ايوان عميق در چهار طرف حياط مرکزى قرار دارد که داراى طاق گهواره‌اى هستند و در انتهاى آنها راهى براى ورود به اصطبل‌ها ديده مى‌شود. اتاق‌هايى نيز براى قرار دادن توشه و بار مسافران وجود دارد که مستقيماً با هواى آزاد در ارتباط هستند. براى مسافران ويژه بخش‌هاى خصوصى در طرف چپ مدخل کاروانسرا ساخته شده بود. يکى از تالارهاى اين قمست از کاروانسرا با گنبد بسيار زيبايى پوشيده شده بود.
قلعه در برابر گردنه کوچکى قرار دارد. در اين محل پلى وجود دارد که زير آن نهرى عبور مى‌کند و آب رودخانه‌اى را که در ۲۵ کيلومترى کاروانسرا قرار دارد به طرف کاروانسراى حوض‌سلطان هدايت مى‌کند. بالاى گردنه برج کوچک ديده‌بانى از دور پيداست.
کاروانسراى على‌آباد
وقتى سيل راه کاروانسراى حوض‌سلطان را از ميان برد، راه جديد تهران-قم ساخته شد و در کنار آن مجموعه على‌آباد شکل گرفت. ساختمان اين کاروانسرا به سبک معمول داراى سه تالار ستون‌دار در سه گوشهٔ بنا است. در هر يک از اين تالارها، سکويى بين چهار ستون وجود دارد. اين سکوها محل استقرار چهارپاداران بود.
از خصوصيات کاروانسرا اين است که سردر آن به جاى اين که جلوتر از ديوارهاى اطراف باشد، عقب رفته و با ازاره‌هاى دالبرى و ستون‌هاى کوتاه بالاى ديوارها تزيين شده است. همچنين به جاى ايوان اصلي، يک عقب‌رفتگى در حياط وجود دارد و پش آن تالار پذيرايى ساخته شده است. اين سبک ساختمانى در خانه‌هاى کاشان و يزد معمول بود ولى نظير آن در کاروانسراهاى ديگر مشاهده نشده است. در گوشهٔ بنا برج‌هايى به کلاه‌فرنگى منتهى مى‌شود. در محور بنا، قهوه‌خانه و حمام و سمت ديگر مسافرخانه‌اى براى مسافران درجات بالاتر اجتماعى وجود دارد. در پشت مسافرخانه باغ کوچکى با درخت‌هاى انار و حوض آب تميزى وجود داشت. مجموع عناصر تشکيل دهندهٔ اين کاروانسرا و بناهاى جنبى آن نشان از دورنگرى بانى آن دارد.
کاروانسراى منظريه
کاروانسراى منظريه در ابتداى راه ساوه، نزديک پلى ساخته شده که از زير آن رودخانه‌اى مى‌گذرد. کاروانسرا که در ميان ناحيه خشک و بى‌حاصلى قرار گرفته، از نظر بازرگانى اهميت ويژ‌ه‌اى داشت. اين کاروانسرا از يک سو در کنار کوير و از سوى ديگر در مجاور درياى نمک قرار دارد و نور خورشيد از روى آن انعکاس شديدى مى‌يابد.