آب‌انبار سردار بزرگ

آب‌انبار سردار بزرگ شهر قزوين، بزرگترين آب‌انبار تک‌گنبدى ايران است و در خيابان راه‌آهن اين شهر قرار دارد. بانيان اين بنا محمدحسن‌خان و محمدحسين‌خان سردار از امراى فتحعلى‌شاه قاجار بودند. اين آب‌انبار داراى سردرى رفيع با قوس جناقى است. راه‌شير آب‌انبار پنجاه پلهٔ سنگى دارد و براى دسترسى به آب بايد دوازده و نيم متر پايين رفت. مخزن آب آن، مربع شکل و به ابعاد تقريبى هفده متر است. مصالح بکار رفته در جرزهاى آن، شفته‌آهک با روکش ساروج و قطر آنها، در حدود سه متر است. گنبد عظيم آب‌انبار آجرى و در بالاترين قسمت آن بادگيرى قرار دارد و ارتفاع بلندترين نقطهٔ آن تا کف آب‌انبار، حدود ۵/۲۸ متر است. حجم مخزن اين آب‌انبار سه هزار و ششصد متر مکعب است.

آب‌انبار سردار کوچک

اين آب‌انبار مقابل مسجد و مدرسهٔ سردار در خيابان تبريز شهر قزوين قرار دارد و از بناهاى ساخته شده توسط برادران سردار از امراى فتحعلى‌شاه قاجار در سال ۱۲۲۹ هـ.ق است. سردر آب‌انبار، مزين به کاشى‌کارى و داخل ورودى آن داراى رسمى‌بندى و کتيبه‌اى از سنگ مرمر به خط نستعليق است. راه‌شير آب‌انبار سى و شش پله دارد. مخزن آب‌انبار بصورت مربع و به ابعاد تقريبى بيست متر است. در مرکز اين مربع، ستون عظيمى با قطر جرز چهار متر قرار دارد که چهار تويزه را تحمل مى‌کند. پوشش آب‌انبار را چهار گنبد خفته تشکيل مى‌دهند که در مرکز هر يک، بخارکش کوچکى قرار دارد. گنجايش مخزن آب‌انبار، حداکثر ۳۸۰۰ متر مکعب است و از اين نظر بزرگترين آب‌انبار شهر محسوب مى‌شود.

آب‌انبار آقا

آب‌انبار آقا از آثار دورهٔ قاجاريه و نزديک مسجدى به همين نام در خيابان شهيد انصارى شهر قزوين قرار دارد. اين آب‌انبار داراى سردرى مزين به کاشى معقلى و کاربندى است.


راه‌شير آب‌انبار در حال حاضر داراى سى پله سنگى است و پايين‌ترين قسمت آن با کف کوچه، ۹/۶۰ متر اختلاف سطح دارد. مخزن آب‌انبار به شکل مستطيل است و جرزهاى آن با قطر تقريبى ۲/۲۰ متر، از شفته‌آهک با روکش ساروج ساخته شده است. طاق مخزن آجرى و گنجايش مخزن آن حدود هشتصد متر مکعب است.

آب‌انبار زنانه بازار

آب‌انبار زنانه بازار واقع در ضلع غربى مسجدالنبي، بزرگترين آب‌انبار بازار شهر قزوين است. بانى آن مرحوم حاج ملا عبدالوهاب از علماى به‌نام شهر و معاصر فتحعلى‌شاه است. سردر اصلى اين آب‌انبار از بين رفته و از روى شواهد سردر آن، در قطع کوچک و ساده، بازسازى شده است. راه‌شير آب‌انبار داراى چهل و سه پايه و گنجايش ۲۳۵۰ متر مکعب آب را دارد. جرزهاى آب‌انبار به قطر ۱/۶۰ متر از شفته‌آهک با روکش ساروج ساخته شده است. اين آب‌انبار پنج بادگير دارد که همگى در پشت ديوارهاى بازار و مسجد پنهان گشته‌اند.


آب‌انبار مسجد جامع (خيابان)

آب‌انبار مسجد جامع در جلوخان مسجد جامع شهر قزوين واقع و بنابر کتيبهٔ‌ ورودى آن، در زمان سلطنت شاه‌سليمان صفوي ساخته شده است. سردر آب‌انبار داراى طرحى ساده و فاقد هرگونه تزيين است. راه‌شير آب‌انبار داراى سى و هفت پله سنگى و مخزن آن گنجايش ۱۸۰۰ متر مکعب آب را دارد. جنس ديواره‌هاى آن از شفته‌آهک به قطر ۴/۲ متر است.

آب‌انبار حاج کاظم

اين آب‌انبار در سال ۱۲۵۶ هـ.ق بنا و زيباترين آب‌انبار شهر قزوين محسوب مى‌شود. آب‌انبار داراى سردرى زيبا، مزين به کاشى و طاق‌ رسمى‌بندى و کتيبهٔ سنگى است. راه‌شير آب‌انبار داراى سى و سه پله با سقفى با قوس جناقى است. مخزن مستطيل شکل آب‌انبار با شفته‌آهک و آجر ساخته شده است. قطر جرزهاى آن حدود سه متر و با طاق و تويزه پوشش شده‌اند. از ويژگى‌هاى ديگر اين آب‌انبار، وجود دو بادگير به ارتفاع هشت متر با تزيينات کاشى‌کارى است. اين آب‌انبار در انتهاى خيابان تبريز قرار دارد.


آب‌انبار حکيم

آب‌انبار حکيم در انتهاى بازارچهٔ سپه شهر قزوين واقع و بانى آن حاج ميرزا آقاى حکيم است. اين آب‌انبار داراى سردرى زيبا با رسمى‌بندى است و در کتيبهٔ آن، تاريخ ۱۲۴۴ هـ.ق آمده است. راه‌شير آب‌انبار سى و پنج پلهٔ سنگى دارد. مخزن آب‌انبار از شفته‌آهک با روکش ساروج ساخته شده و گنجايش آن در حدود نهصد متر مکعب است. در مقابل سردر اين آب‌انبار، سقاخانه‌اى هم‌زمان با آب‌انبار شکل گرفته است.