کاروانسراى بانه

در فاصله ۲۵ کيلومترى شرق شهر بانه، در کنار جاده سقز-بانه، آثارى از کاروانسرايى قديمى به جاى مانده که داراى پلان متفرقه کوهستانى است. اين کاروانسرا، دالان طولانى و بزرگى داشت که در طرفين آن شش حجره ساخته شده بود.


ساختمان کاروانسرا تمامى از سنگ ساخته شده و تمام فضاها با طاق آهنگ مسقف شده است. متأسفانه اکنون جز پى‌ها و ديوارها، بقيه ساختمان تخريب شده و نياز به مرمت وسيع دارد. زمان ساخت بنا به طور دقيق مشخص نيست، اما به نظر مى‌رسد که در دوره صفوى ساخته و در دوره قاجار هم مرمت‌هايى در آن صورت گرفته باشد.

کاروانسراى سقز

در ضلع غربى حمام حاج صالح سقز بقاياى کاروانسرايى قديمى ديده مى‌شود که تنها بخش‌هايى از ضلع شمالى آن باقى مانده است. طرح آن شامل يک حياط مستطيل شکل با آب‌نمايى در وسط و رديف حجره‌هايى بوده که تعدادى از آنها هنوز موجود است. ساختمانِ سرا در دو طبقه بنا شده و داراى ستون‌هاى استوانه‌اى و پايه‌ستون‌هاى مربعى و رديف قوس‌هاى نيم‌دايره و تنگ‌گذارى به صورت ديوار باربر در فضاى نيمه باز مشرف به داخل حياط است. طبقه فوقانى داراى يک رديف ستون‌هاى چوبى به سبک معمارى منطقه شمال غرب ايران بوده است. احتمالاً اين ساختمان در زمان خسروخان اول (دوره زنديه) ساخته شده است. معمارى و نماى اين کاروانسرا قابل مقايسه با نماى داخلى عمارت خسروآباد سنندج است.