حمام عمارت آصف

در داخل مجموعه عمارت آصف وزيري حمام کوچکى وجود دارد که يکى از زيباترين حمام‌هاى غرب کشور است. اين بنا به سبک معمارى اصفهانى و مانند ساير حمام‌هاى استان اما در مقياس کوچک‌تر ساخته شده و داراى ورودي، محل انتظار، حمام سرد، رخت‌کن، ميان‌در، حمام گرم، خزينه خلوتي، تون، سرويس بهداشتى و فضاى اضافى براى منبع آب است.



اين بنا داراى شش ستون سنگى با تزيينات طنابى است و از تزيينات آهک‌برى پرکار، کاشى‌هاى خشتى آبى‌ رنگ، حجارى روى سرستون‌ها و ستون‌هاى سنگى برخوردار است. تزيينات طنابى ستون‌ها و سرستون‌هاى اين حمام، از ويژگى‌هاى منحصر به فرد آن است. اين حمام فقط مورد استفاده اختصاصى خانواده آصف بود.

حمام عمارت مشير ديوان

در داخل عمارت مشير ديوان حمامى به سبک حمام‌هاى قديمى اما در مقياس کوچک‌تر ساخته شده که داراى ويژگى‌هاى خاص و بخش‌هاى مختلفى است. در داخل حمام سرد تزيينات کاشى‌کارى يک‌رنگ و آهک‌برى با نقوش گياهى و هندسى کار شده است. حمام گرم آن نيز آهک‌برى‌هاى پرکارى دارد و در کف‌ها از سنگ مرمر صيقل يافته قصلان استفاده شده و تمام فضاهاى حمام با گنبدهاى آجرى مسقف شده‌اند. زمان ساخت حمام به طور دقيق مشخص نيست؛ اما احتمالاً در دوره ساخته شده است. اين حمام به طور اختصاصى در اختيار خانواده مشير ديوان بود.

حمام عمارت ملالطف‌الله شيخ‌الاسلام

در مجموعه عمارت ملالطف‌الله شيخ‌الاسلام سنندجي که هم‌اکنون اداره کل ميراث فرهنگى استان کردستان از آن بهره مى‌گيرد، حمامى قديمى وجود دارد که در بخش اندرونى و در ضلع غربى منطقهٔ زيرزمين عمارت قرار گرفته است. اين حمام داراى تزيينات آهکى‌برى و کاشى‌کارى يک رنگ است و طرح‌هاى هندسي-اسليمى و حيوانى از مهم‌ترين نقوش آن به شمار مى‌آيد.


اين حمام داراى ورودي، حمام سرد، حمام گرم، تون، خزينه و خلوتى است و در کف‌سازى آن از سنگ مرمر استفاده شده است. اين بنا هم‌زمان با کل مجموعهٔ عمارت در دورهٔ قاجار ساخته شد.

حمام عمارت وکيل

در مجموعه عمارت وکيل‌الملک و متصل به پارک سپيدار، حمامى قديمى قرار دارد که احتمالاً فقط مورد استفاده افراد خانواده وکيل بود. اين حمام داراى فضاهايى است که در تمام حمام‌هاى منطقه ديده مى‌شود. به نظر مى‌رسد اين حمام هم‌زمان با احداث مجموعه عمارت وکيل که به دوره زنديه باز مى‌گردد، ساخته شده باشد. استفاده از آهک‌برى در سطح وسيع بر ديوارها و در فضاهاى گرم و سرد حمام به چشم مى‌خورد و نقش‌هاى به کار رفته براى تزيين حمام شامل اشکال هندسي، گياهى و حيوانى است که از نقش طاووس بيشتر استفاده شده است.


حمام قصلان

روستاى قصلان در مسير دينور-زنجان، در ۵ کيلومترى شمال شهر قروه قرار دارد. سرچشمه رودخانه شور و تپه بزرگ باستانى آن از عملکرد وسيع شهرى قصلان در دوره‌هاى تاريخى حکايت دارد.


حمام زيبا و بزرگ قصلان و برج آن در سال ۱۲۵۵ هـ.ق در روزگار آصف اعظم تعمير شد. تاريخ ساخت حمام احتمالاً مربوط به اواخر عهد زنديه و در زمانى است که خسرو خان اول به عنوان والى کردستان حکومت داشت.



اين بنا داراى بخش‌هاى مختلفى مانند هشتي، حمام سرد، هشتى و ميان‌در، حمام گرم، خلوتى‌هاى خصوصى و عمومي، خزينه و تون است و تزيينات منحصر به فرد آهک‌برى با طرح‌هاى گياهي، هندسي، انسانى و حيوانى در آن مشاهده مى‌شود که در نوع خود بااهميت و قابل مقايسه با حمام خان در شهر سنندج است.

حمام منزل معمارباشى

در داخل منزل بزرگ معمارباشي که به استاد الله مراد اقليدس اشتهار داشت، حمامى در مقياس کوچک، با سبک معمارى حمام‌هاى قديمى ساخته شده که از نظر معمارى به ويژه تزيينات آهک‌برى حائز اهميت است. طرح‌هاى هندسي، گياهى و حيوانى اين حمام در نوع خود منحصر به فرد و نشان اهميت اين فضا در شهر سنندج است. تاريخ دقيق ساخت حمام مشخص نيست؛ ولى با توجه به ساخت عمارت در اواخر دوره قاجار، احتمال دارد اين حمام مربوط به اوايل عصر پهلوى باشد.

حمام وکيل‌الملک

اين حمام کنار عمارت وکيل و مجاور بازارچه قديمى وکيل در شهر سنندج واقع شده است. زمان ساخت دقيق آن مشخص نيست؛ اما براساس شواهد، نوع معمارى و تزيينات وابسته به آن، چنين استنباط مى‌شود که احداث آن مربوط به دوران افشاريه و ادامه سبک صفوى باشد. اين مهم به ويژه در عناصرى مانند ورودي، حجره انتظار، رخت‌کن، حمام گرم، هشتي، خزينه، آب‌انبار، تون و ... به خوبى قابل مشاهده است.


حمام داراى تزيينات آهک‌برى است که طى چند سال گذشته با سيمان روى آنها اندود شده است. حمام بسيار بزرگ و کف‌سازى‌هاى آن سنگى است و افزون بر آن، از آجر، سنگ و ملات آهک استفاده شده است. ستون‌هاى سنگى قطورى در داخل حمام سرد و گرم ديده مى‌شود. در مجموع ترکيب و قرارگيرى فضا نشان‌گر ذوق و سليقه بالاى معمار است.