شهر بلقيس يا شهر خرابه

شهر بلقيس که متعلق به دورهٔ صفويان است در ۳ کيلومترى اسفراين کنونى واقع شده و در واقع از خرابه‌هاى شهر قديمى اسفراين است. آثار به‌دست آمده از اين شهر متعلق به دوران صفوى است اما اين دليلى بر اين مدّعا نيست که اين شهر متعلق به صفويان باشد بلکه اين شهر پيش از اسلام نيز وجود داشته است.

شهر قديمى توس

برج و باروى قديمى اطراف اين شهر از جمله آثارى است که از توس به‌جا مانده و داراى حصارهاى باقى‌ماندهٔ سالم است. گنبد هارونيه نيز با ارتفاع تقريباً ۲۵ متر يکى از آثار به‌جا ماندهٔ اين شهر است. اين شهر در اواخر دورهٔ ساسانيان يکى از شهرها و مرزدارى‌هاى درجه دوم بر سر راه گرگان و نيشابور به مرو، نساء و باختر بوده است. در جنگ فتح‌الفتوح (به گفتهٔ اعراب) دروازهٔ فلات ايران بر روى اعراب گشوده شده و راه شرق براى عبور اعراب مساعد گشت و توس نيز مانند ساير شهرهاى خراسان در قلمرو سرزمين‌هاى شرق اسلامى درآمد.

جرلگان

در جنوب بجنورد آثار يکى از شهرهاى آباد خراسان به چشم مى‌خورد که به‌دست سپاهيان مغول ويران گشته است.

فقت‌دژ

آثار خرابه‌هاى قريه نوشيروان بر روى تپه‌اى بين قريهٔ نوشيروان و درنج به چشم مى‌خورد که آثار مکشوفهٔ آن متعلق به دوران اوليهٔ اسلامى و مغول است. از جملهٔ اين آثار مى‌توان به کاسه و عودسوزى با اشکال هندسى و تزئين خط کوفى اشاره کرد. در قسمت شرقى اين قريه حصارى محکم به نام ”فقت‌دژ“ قرار دارد. بناى محل را به تبار فيروز نسبت مى‌دهند.

مجموعهٔ آثار کلات نادرى

حصار کلات نادرى به طول و عرض تقريبى ۳۵ و ۱۰ کيلومتر در ۱۸۰ کيلومترى شمال مشهد واقع شده و آثار باستانى آن متعلق به دورهٔ نادرشاه افشار است و شامل برج‌هاى ديده‌باني، کتيبهٔ نادري، قلعهٔ نادرى (دربند نفتي)، دروازهٔ ورودي، دروازهٔ دهچه، دروازهٔ چوب‌بست، دروازهٔ گستانه، دروازهٔ نفتي، دربند ارغون‌شاه، عمارت خورشيد و دربند نفتى مى‌باشد.