آرامگاه شيخ جام
مزار اين صوفى بزرگ در مقابل ايوان رفيع و باشکوه مجموعه در زير سايهٔ درخت کهنسالى قرار گرفته است.
در حال حاضر بر اطراف مزار شيخ محجرى سفيد به طول هشت متر و ارتفاع ۵۰ سانتىمتر ايجاد شده که به فاصلهٔ هر يک متر آن ستونى سنگى تعبيه شده است. قبر شيخ احمد نيز با طول ۲۰/۵ و عرض ۲ متر بهصورت سکو مشخص شده و دو سنگ افراشتهٔ سفيد بر بالا سر و پائين پاى مزار تعبيه شده که بر روى آنها کتيبههائى به خط کوفى و با قلم زيباى نستعليق نگاشته شده است. همچنين سنگها مزيّن به گل و برگ در طرحهاى مارپيچى و مقرنس است.
آرامگاه شيخ ابوذر بوزجانى
در ابتداى ورودى به محوطهٔ شهر قديم بوزجان (در شهرستان تربتجام) در ضلع شمال شرقى بقاياى بر جاى مانده از حوادث تاريخى و در ميان قبرستان قديمى بر فراز تپهاى کمارتفاع بناى آجرى مقبرهٔ شيخ ابوذر بوزجانى واقع است. در قرن چهارم هجرى بوزجان از جايگاهى ويژه برخوردار بوده که توانست شخصيتهاى علمى و فرهنگى بزرگى را در دامان خود پرورش دهد. يکى از اين فرزانگان ابوالوافا محمد بن يحيى بن اسماعيل بن عباس بوزجاني رياضىدان و ستارهشناس ايرانى بود. وى در سال ۳۲۹ هـ.ق در شهر بوزجان پا به عرصهٔ وجود گذاشت. بوزجانى و تأليفات ارزشمند او از چنان جايگاهى برخوردار است که يکى از دهانههاى آتشفشان کرهٔ ماه به اسم او نامگذارى شده است. آرامگاه فعلى وى مشتمل بر ايوان ورودى و فضاى داخلى سادهاى است که در دورهٔ قاجاريه بنياد گرفته است.
آرامگاه ميرغياثالدين
در مجاورت گورستان قديمى روستاى بزد در ۱۹ کيلومترى جنوب تربتجام بنائى آجرى وجود دارد که به مقبرهٔ ميرغياثالدين معروف است.
بنا شامل ايوان نسبتاً بلند ورودي، دو ايوانچه در طرفين ايوان و يک گنبدخانه و چهار ايوان با گنبدى نسبتاً کوتاه است. بر ديوار جنوب غربى گنبدخانه محراب کوچکى تعبيه شده با گچبرى ساده و مزين به کاربندى که بر دو سمت محراب دو قاب برجستهٔ دايره با کتيبهٔ نصب شده و فقط کلمهالله و برخى حروف الفبائى در آن قابل تشخيص است.
بناى آرامگاه ميرغياثالدين از نظر نقشه با فرار مولانا ابوکبر تايبادى قابل مقايسه است.
آرامگاه شيخ محمد رشيدالدين
آرامگاه شيخ محمد رشيدالدين در ۳۲ کيلومترى شمال شرقى شهرستان اسفراين واقع شده است.
آرامگاه آصف برخيا
بناى آرامگاه آصف برخيا در ۷۰ کيلومترى شمال غربى تربتحيدريه بر دامنهٔ غربى کوه چشمه واقع شده و به اعتقاد اهالى محل مکان آرامگاه آصف برضيا وزير حضرت سليمان است. بناى آرامگاه چهارضلعى بر صفهاى سنگى بنياد شده و فضاى ورودى آن ايوانى دارد که از طريق درگاه به داخل بنا راه مىيابد. نماى ايوان داراى پنج ستون چوبى با پوشش گچ است که بهطور مارپيچ تزئين شده است. سقف نيز بهصورت گنبدى است. مدفن آصف برخيا نيز در ميانهٔ بنا قرار گرفته و روى مزار صندوق چوبى نهادهاند.
آرامگاه منسوب به ابوسعيدابوالخير
بناى اين مقبره در ۵۵ کيلومترى جنوب شرقى تربت حيدريه در روستائى به نام مهند واقع شده است که به اعتقاد برخى مدفن شيخ ابوسعيدابوالخير يا پير مهنه است. که از عارفان پرآوازه و بزرگ جهان تصوّف قرن پنجم هجرى است که در زادبوم خود بيهنه به خاک سپرده شده است. مؤلف اسرار التوحيد به صداقت محل دفن شيخ را ميهنه خاوران ذکر کرده که در حال حاضر اين نقطه در خارج از مرزهاى ايران واقع است. اما نظر به ارادتى که اشخاص بسيارى به شيخ ابوسعيد داشتهاند در اين امر مبالات نموده و محل آرامگاه وى را در ميهنه تربت مىدانند.
آرامگاه خواجه حسام
آرامگاه خواجه حسام در ۱۸ کيلومترى شمال شرقى صالحآباد از توابع شهرستان تربتجام واقع شده است. خواجه حسامالدين از شاگردان ملاسعد تفتازانى بوده است. بناى آرامگاه بهصورت چهارطاقى بزرگ از آجر ساخته شده است.
آرامگاه قطب
يکى از بناهاى شهرستان تربتحيدريه آرامگاه قطب است. قطبالدين حيدر از عارفان بزرگ ايران در سدهٔ ۶ هـ.ق بوده است.
آرامگاه حاج ملاّ
آرامگاه حاج ملاّ در جنوب غربى ميدان کارگر شهرستان خواف واقع شده است.
آرامگاه تيمورى
آرامگاه تيمورى در ۶ کيلومترى شيروان واقع شده است که از بناهاى دوران تيمورى است.
آرامگاه باباحسن
آرامگاه باباحسن در روستاى خسرويه از توابع شهرستان قوچان واقع شده است. آرامگاه داراى صندوق چوبى منبتکارى شده است.
آرامگاه مدرس
آرامگاه سيد حسن مدرس در شهرستان کاشمر واقع شده است. مدرس از سادات طباطبائى قمشهٔ استان اصفهان و از رجال سياسى - روحانى دورهٔ مشروطيت و پهلوى اول بوده است.
خواجه ربيع
آرامگاه خواجه ربيع در ۴ کيلومترى شمال مشهد واقع شده که از بناهاى سدهٔ ۱۱ هـ.ق است. آرامگاه داراى بنائى بهصورت هشتگوش و نمائى با گنبد بلند دوپوش کاشىکارى شده در ميان باغى ساخته شده است.
آرامگاه فردوسى
بناى آرامگاه حکيم ابوالقاسم فردوسى در شهر توس واقع شده است. بناى کنونى شايستهٔ مقام اين دو تاريخ ايران است.
خواجه اباصلت
آرامگاه خواجه اباصلت در ۱۰ کيلومترى مشهد واقع شده و مورد توجه شيعيان و زيارتگاه آنها است. خواجه، فرزند صالح يا سليمان هروى بوده و بيشتر مردم او را خادم امام رضا مىدانند.
خواجه مراد
آرامگاه خواجه مراد در نزديکى شهر مشهد واقع شده و آرامگاه هرثمهبناعين از امراى هارونالرشيد است.
آرامگاه نادرشاه افشار
نادرشاه افشار در زمان حيات خود در نظر داشت که بنائى بر سر گور خود مانند تاجمحل در هند بسازد و دستور داد که از مراغه سنگهاى آن را حمل کردند. ولى در زمان حيات خود کار بناى آرامگاه پايان نيافت و پس از مرگ او بازماندگان او باغ را بين خود تقسيم نمودند. در زمان حکومت احمد قوام (قوامالسلطنه) بناى ديگرى بر آرامگاه نادرشاه ساخته شد که پس از مدتى خراب شده و بهصورت نامناسبى درآمد.
بناى جديد در سال ۱۳۳۶ آغاز شد و در سال ۱۳۴۰ پايان يافت. بنا شامل آرامگاه و دو تالار، موزه، ايوانها، راهروها، پايهٔ مجسمه و دفتر امضاء بازديدکنندگان است.
آرامگاه عمر خيام
آرامگاه عمر خيام در شمال امامزاده محمد محروق در شهرستان نيشابور واقع شده است. سبک بنا آميزهاى از سبک معمارى شرق و غرب و شايد هم الهامى از انديشهٔ خيام و نکات هندسى و رياضى باشد.
آرامگاه شيخ عطار
آرامگاه شيخ عطار نيشابورى در ۶ کيلومترى شرق نيشابور واقع شده است. ساختمان قديمى مقبره از آثار امير عليشير نوائى و دورهٔ سلطان حسين بايقرا است که در کتاب تذکره دولتشاه، ذکر شده است. از اين بنا به جز سنگ ميله بالاسر قبر که تاريخ بناى آن ظاهراً ۸۹۱ هـ.ق بوده چيز باقى نمانده است. در اواخر دوران محمدعلىشاه قاجار والى خراسان دستور داد بقعهاى به مزار عطار بسازند اما بهعلت بازگشت نيرالدوله به تهران بنا بهصورت بقعهٔ گنبددار سادهٔ آجرى باقى ماند. در دورهٔ اخير، انجمن آثار ملى در دو مرحله (۱۳۳۲ و ۱۳۳۷ هـ.ش) نسبت به تکميل بنا و کاشىکارى و تزئين آن اقدام کرد و بناى قبلى را بهصورت مناسبى درآورد.