قلعه بانزرده
روستای بانزرده در ۱۲ کیلومتری شمالغربی ناحیه ریجاب قرار دارد که در تمام نقاط آن بهویژه در باغ بزرگی که در وسط آبادی قرار گرفته است، آثاری از دوره ساسانی موجود است. در باغ مزبور بقایای یک قلعه بزرگ مستطیلیشکل به ابعاد حدود ۱۰۰×۱۵۰ متر قرار دارد که در زمان آبادانی، ۴ برج مدور در چهار زاویه قلعه بودهاند و اکنون قسمتی از دو برج قلعه برجا مانده است.
قلعه یزدگردی
بقایای یک قلعه بزرگ و مستحکم نظامی که در محل آن را قلعه یزدگردی مینامند، در شرق بانزرده بر فراز یکی از قلل مرتفع کوه دالاهو دیده میشود.
بنای قلعه یزدگردی در اصل دو طبقه بوده و اکنون قسمت بیشتر این بنا برجا باقی مانده است. اتاقهای آن اکثراً بزرگ و به شکل مستطیل با تاقی گهوارهای است.
در پیرامون قلعه، آثاری از برجهای بزرگ قلعه که مدور بودهاند وجود دارد. در وقفنامهای که در حدود سال ۹۳۲ هـ.ق. یکی از امرای ذهاب برای بقعه بابایادگار تنظیم کرده است، این بنا را سرای زرد یزدگردی ذکر کرده است.
قلعه گه جیران
قلعه گه یا قلعه کوچک در محلی که اکنون ابتدای باغهای ریجاب است، قرار داشته و بقایای آن دیده میشود. اهالی محل بهنام صاحب آن، قلعه گه جیران مینامند.
این قلعه در زمان آبادانی دو طبقه بوده و اکنون چند اتاق از طبقه اول و پیقلعه فوقانی بهجا مانده است. در این محل، راه ساسانی سابق با شیب ملایمی بهسوی قلعه ادامه یافته و در هر دو طرف راه، برای حفظ از پرت شدن، چینهای که نهادهاند وجود دارد.
قلعه و برج خاموشی
بقایای قلعه و برج خاموشی، در باغ ملکی کدخدا حبیب قادری قرار دارند. قلعه دو طبقه بوده و چند اتاق از طبقه پائینی آن سالم و مورد استفاده بوده است.
در کنار دوار غربی قلعه، برجی همانند منارهای اسلامی ایران وجود دارد، با این تفاوت که برج از پائین به بالا رفته رفته باریکتر میشود. در داخل آن پلکان مارپیچی تا بالای برج ادامه دارد و در آنجا به سکوی مستطیلشکلی که رو به شرق قرار گرفته ختم میگردد.
در مقابل این سکو، دریچهای با تاق گهوارهای به عرض ۵۰ و ارتفاع ۷۰ سانتیمتر قرار دارد و روی آن را گنبدی همانند گنبد آتشکدههای ساسانی میپوشاند. از این برج نقبی به زیر قلعه حفر کردهاند و از آنجا به کنار رودخانه الوند که حدود ۵۰ متر از برج فاصله دارد میرسد. این نقب به فضای دخمهمانندی منتهی میشود.
قلعه تلاش
در بالای خطالرأس کوه تلاش در محلی که مسلط بر پل دروازه میباشد، بقایای قلعهای موجود است که میتوان چهار اتاق مستطیلشکل در آن تشخیص داد.
قلعه تاشخِزی
قلعه با برج تاشخزی، در محلی که اهالی به آن تاشخزی میگویند قرار دارد. این برج مستطیلشکل بوده و بهوسیله یک تیغه به دو قسمت تقسیم گردیده است. این برج بر راه ساسانی و جوگوری (نهرگیری) مسلط است.
قلعه سرآب کُنار
قلعه با برج ساسانی سرآب کُنار بر روی کوهی که مردم محل آن را برنویت میگویند قرار دارد. بقایای این برج عبارتند از ضلع جنوبی برج که مشرف به روستای ریجاب است. در دو طرف این برج، دو آتشدان قرار گرفتهاند.
قلعه منیژه
قلعه منیژه در ۲ کیلومتری جاده سرپل ذهاب - دیره واقع است. وسط این قلعه اکنون زیر کشت است. در ضلع جنوبی آن که تقریباً ۸۰ متر از جاده دیره فاصله دارد، بنائی دیده میشود که به معابد و آتشگاهها شباهت دارد. این بنا دارای اتاقی مربعشکل است که ظاهراً محل اصلی آتشگاه بوده و بهوسیله اتاقهای مستطیلشکل دیگر محصور شده است.
اتاقهای مستطیل با تاق گهوارهای ساخته شدهاند. در جدار داخلی اتاقها، گذشته از قلوهسنگ از آجرهائی به ابعاد ۷×۳۸×۳۸ سانتیمتر استفاده شده که به شکل عمودی کنار هم تا ابتدای تاق قرار گرفتهاند.
قلعه شاهین
قلعه شاهین در روستای سراب قلعه شاهین در راه فرعی منشعب از جاده اصلی کرمانشاه - قصرشیرین که از کل دارد میگذرد پس از ۱۸ کیلومتر قرار دارد. آثار این قلعه عظیم، به طرف خطالرأس ارتفاعات این ناحیه ادامه دارد. در این محل صخرهای به طول حدود ۱۵۰ متر و عرض ۸۰-۱۰ متر وجود دارد. ارتفاع صخره در کمترین نقطه ۱۰ متر و در بلندترین نقطه بیش از ۱۰۰ متر است. بقایای آثار قلعه نزدیک این صخره هنوز مشاهده میشود.
در قسمتهای اول قلعه، ملاط معمول زمان ساسانی وجود ندارد، ولی در نزدیکی صخره و روی آن، آثار ملاط ساسانی دیده میشود. در کنار صخره چهار پله سنگی وجود دارد که راه بالا رفتن به صخره است. بالای پلهها، آتشدانی به قطر ۲۸ سانتیمتر موجود است.
قلعه مریم
قلعه مریم یا شکربانو در سرچشمه رودخانه قرهبلاغ در ارتفاع ۱۰۰ متر واقع است. در بنای آن علاوه بر قلوهسنگ و ملاط، آجر و گچ برای اندود کردن یکی از اتاقها بهکار رفته است. مردم محل بر این باور هستند که این قلعه را خسرو پرویز برای شکربانو، همسر خود ساخته است.
قلعه سرخهدیزه
قلعه سرخهدیزه یا سرخهدیجه در روستای سرخهدیزه در یانه راه کرند به سرپل ذهاب قرار دارد. بقایای این قلعه که از قلوهسنگ و ملاط ساخته شده از روزگار ساسانیان برجا است. یکی از دیوارهای میانگین قلعه که تقریباً سالم مانده است، دارای ۷۰/۵ متر عرض میباشد. در ساختمان این قلعه، گذشته از قلوهسنگ و ملاط، از دو نوع آجر به ابعاد ۷×۳۰×۳۶ سانتیمتر، استفاده شده است.
قلعه سرماج
بقایای قلعه عظیم سرماج در روستای سرماج از توابع بخش هرسین هنوز باقی است. خانههای روستائیان بر قسمت اعظم این قلعه پی افکنده شدهاند. آنچه از این قلعه عظیم که در قدیم اهمیتی شایان داشته باقی مانده ۳۷ متر از دیوار ضلع جنوبی قلعه است. نمای خارجی دیوار قلعه را سنگهای تشکیل دادهاند که بهطور متوسط قطعات آنها ۷۴×۴۴ سانتیمتر طول و عرض دارند.
در زمینهای جنوبشرقی روستای سرماج، بقایای سدی نیز جلبتوجه میکند. ظاهراً دروازه بزرگ قلعه در ضلع غربی قرار داشته که اکنون قبرستانی در مقابل آن قرار گرفته است. در میان گورستان نیز بقایای دیواری کهنه موجود است. این قلعه در سدههای نخستین اسلامی نیز مورد توجه واقع شده است و سلسله حسنویه کرد آن را در دست داشتهاند. حسنویه، بنیانگذار سلسله حسنویه در سال ۳۶۹ هـ.ق. در اینجا درگذشت.
قلعه هرسین
در جنوبشرقی میدان شاه سابق شهر هرسین، بقایای قلعه ساسانی عظیمی موجود است. این قلعه از قلوهسنگ و ملاط ساخته شده و پوششی از تختهسنگ داشته است. خانههای اهالی و پارکشهر غالباً بر روی این بنای بزرگ بنا گردیده و دیوار بعضی منازل را قسمتی از دیوارهای قلعه تشکیل داده است. از این قلعه که در زوایای آن برجهای بزرگ بوده است، دیوارها و دو برج مشهود است.
قلعه چهار زبر
در روستای چهار زبر علیا از توابع دهستان ماهیدشت بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه در سمت چپ جاده کرمانشاه - قصرشیرین، به فاصله ۱۵۰ متر از جاده، تپهای طبیعی وجود دارد. که بر روی آن بقایای قلعه عظیمی دیده میشود. طول این قلعه بیشتر از ۲۵۰ متر و عرض آن در حدود ۱۵۰ متر است.
قلعه ساریاصلان
قلعه عظیم ساریاصلان در شمال شهر کنگاور قرار دارد. مصالح اصلی آن آچر، گل و گچ است. قلعه دارای یک حیاط وسیع بیرونی و یک ساختمان بیرونی در ضلع غربی، یک ساختمان اندرونی در ضلع شمالی، یک باب حمام در ضلع جنوبی، اصطبل و حیاط اندرونی است.