آب‌انبار آقا

اين بنا در کنار ضلع جنوب شرقى بقعه ميرعلى بن حسين در محلهٔ پير غريب شهرستان لار واقع است. از تاريخ ساخت بنا اطلاع دقيقى در دست نيست اما براساس کتيبه موجود، در دوره قاجاريه تعميراتى در آن صورت گرفته است.


بناى آب‌انبار داراى مخزن استوانه‌اى شکل و يک دهانه ورودى است که با چند پله به محوطه پاشير مرتبط مى‌شود. اين بنا در اصل چند دهانه ورودى داشت که بعدها مسدود شد.


مخزن بنا مانند ديگر آب‌انبارهاى در زير سطح زيرين سطح زمين ساخته شده و در ساخت آن سنگ با ملات گچ و ساروج به کار رفته است. برداشت آب مانند ديگر نمونه‌هاى منطقه لار به کمک سطل انجام مى‌شود.

آب‌انبارهاى اوز

اين بناها در بخش اوز، در ۳۰ کيلومترى غرب شهرستان لار واقع و ظاهراً از آثار دوره صفويه است که در دوره اخير تعمير شده است.

آب‌انبار بام بلند

اين بنا به فاصله کوتاهى از چهار برکه بگال در ۴۵ کيلومترى شهر لار واقع شده و به احتمال زياد به دورهٔ صفويه تعلق دارد.


طرح بناى آب‌انبار مانند ديگر آب‌انبارهاى منطقه است با اين تفاوت که گنبد آن با حالت کله‌قندى از ارتفاع بيشترى برخوردار است. اين بنا استوانه‌اى شکل و با سنگ و ملات ساروج و گچ ساخته شده و در دو جهت داراى مدخل‌هايى با سردر ساده است که بالاى آن‌ها دريچه‌هايى براى تهويه هواى فضاى داخلى تعبيه شده است.

آب‌انبار حاجى آقاجانى

اين بنا مجاور مجموعه بازار تاريخى شيراز واقع شده و ظاهراً به همراه تيمچه حاجى‌ آقاجانى -واقع در سمت شرقى اردو بازار- توسط حاجى آقاجان در دوره قاجار ساخته شده است.


بنا به ابعاد ۵۶/۵٭۵۰/۱۲ متر و متشکل از يک راه‌پله و مخزن مستطيل شکل با پوشش طاقى است. ديوارهاى اضلاع طولى بنا داراى جرزهايى است که مابين آنها و در قسمت بالا، روزنه‌هايى مستطيل شکل به ارتفاع ۵۰ و ۷۰ سانتيمتر تعبيه کرده‌اند.

آب‌انبار دهان شير

اين آب‌انبار از بناهاى قديمى و زيباى لار است که در شرق ورودى بازار قرار دارد. بناى آب‌انبار به صورت اتاقکى است که پله‌هايى با شيب تند با عرض ۲۰/۳ متر آن را به سمت پايين هدايت مى‌کند. طول راه‌پله ۸۰/۱۲ متر است. اين بنا به دوره صوفيه تعلق دارد.

آب‌انبار سبزکوه

اين بنا در دهکده بنارويه از توابع شهرستان لار، واقع شده و فاقد کتيبه و مدرک تاريخى مبنى بر زمان ساخت آن است. با اين وجود ساخت آن را به دورهٔ قاجاريه نسبت مى‌دهند. بنا داراى شش دهانه ورودى و پوشش گنبدى بزرگ است. ديواره مدخل ورودى با قطعات سنگ جمع‌آورى شده از گورستان قديمى دهکده تعمير شده است.

آب‌انبارهاى سيدجعفر

در محله دُم‌گاله شهر لار، دو آب‌انبار به فاصله کمى از يکديگر قرار گرفته که به آب‌انبارهاى سيدجعفر شهرت دارند و ساخت آنها احتمالاً به دوره صفويه باز مى‌گردد. اين دو بنا از ديگر آب‌انبارهاى لار بزرگ‌تر و با گنبدهاى بزرگ و نسبتاً خوابيده‌اى مسقف شده‌اند. ورودى آب‌انبارهاى با ورودى ديگر آب‌انبارهاى منطقه متفاوت و در ديواره جانبى سردرها، مدخل ديگرى تعبيه شده است. همچنين براى تهويه هواى فضاى داخل مخزن، هواکش مهيّا شده است.

آب‌انبار شاه عباسى

اين بنا مجاور روستاى بنارويه از توابع شهرستان لار، واقع شده و به دليل نزديک بودن با کاروانسراى شاه عباسي، اهالى محل آن را آب‌انبار شاه عباسى مى‌نامند. بنا فاقد کتيبه يا مدرکى است که قدمت آن را مشخص کند. آب‌انبار شاه عباسى داراى شش مدخل ورودى و پوشش آن گنبدى و مخروطى شکل است.

آب‌انبارهاى گراش

در خارج شهر گراش و در مجاور گورستان قديمى در محله نوگراش لار، محوطه وسيعى وجود دارد که در آن هفت آب‌انبار به فاصله کمى از يکديگر قرار گرفته‌اند. از تاريخ ساخت اين آب‌انبارها مدارکى در دست نيست و تنها کتيبه‌هاى تاريخى موجود، مربوط به تعميراتى است که در اواخر دوره قاجاريه در اين بناها صورت گرفته است. طرح ساختمانى آب‌انبارها تقريباً با ديگر آب‌انبارهاى منطقه لار تفاوتى ندارد و مانند آنها داراى مخزن‌هاى استوانه‌اي، پوشش‌هاى گنبدى و درگاه‌هاى متعدد است. مصالح مورد استفاده در ساخت اين بناها، سنگ با ملات گچ و آهک است.


آب‌انبار وکيل

اين بنا در ضلع غربى مسجد وکيل شيراز واقع شده و هم‌زمان با مسجد در حدود سال ۱۱۸۰ هـ.ق توسط کريم‌خان زند ساخته شد.بناى آب‌انبار به ابعاد ۲۰٭۲۵ متر داراى راه پله، مخزنى مربع مستطيل، بادگير و پوشش طاقى است و پله‌هاى ورودى از سنگ حجارى شده، تهيه شده است. پوشش طاقى مخزن بنا، در ميانه‌بر روى چهار پايه مستطيل شکل قرار گرفته است. بادگير بنا آجرى است که نماى فوقانى آن با تزيينات آجرى مزيّن شده است.