حمام کردشت

اين حمام يکى از زيباترين حمام‌هاى آذربايجان است که با معمارى اصيل سنتى در روستاى کردشت از توابع جلفا و در کنار رود ارس قرار دارد.


اين حمام که در ميان باغ بزرگى ساخته شده، داراى يک هشتى به صورت هشت ضلعى به ابعاد ۵/۳٭۵/۳ و به ارتفاع ۳/۴ متر است. يکى از اضلاع به درِ ورودى و ديگرى راه ورود به رخت‌کن يا سربينه است.




اين حمام در زمان عباس ميرزا نايب‌السلطنهٔ فتحعلى‌شاه هنگام جنگ دوم ايران و روس ساخته شد، ولى شيوه معمارى آن شباهت بسيار به حمام‌هاى دوره صفويه دارد.

حمام مهرآباد

حمام مهرآباد يکى از معروف‌ترين گرمابه‌هاست که تاريخ بناى آن به دورهٔ قاجار مى‌رسد و از پنج بخش تشکيل شده است.


۱. تالار بزرگ رخت‌کن ۲. محل نظافت ۳. تالار شستشو ۴. گرم‌خانه ۵. خزينه آب


تالار بزگ رخت‌کن شامل يک گنبد بزگ و چهار گنبد کوچک و چهار طاق در چهار طرف آن است و يک حوض بزرگ سنگى نيز در زير گنبد بزرگ وجود دارد. تالار رخت‌کن از طريق راهروى باريکى وارد تالار استحمام مى‌شود که از نظر طراحى معمارى تا حدى شبيه تالار رخت‌کن است. در ضلع شرقى تالار استحمام دو اتاق با سقف گنبدى به عنوان خلوتى يا شاه‌نشين وجود دارد که مخصوص استحمام افراد سرشناس بود. تالار استحمام با چهار پله، پس از عبور از يک درِ کوچک وارد خزينه مى‌شود که آخرين مرحلهٔ استحمام است. پس از بيرون آمدن از خزينه بايستى از حوضچه‌هاى کوچک آب سرد عبور کرد.


آب مصرفى گرمابه از چاهى که در کنار خزينه قرار دارد، توسط منجنيق مخصوصى استخراج مى‌شد و از طريق لوله‌هاى باريک سفالى که در ديوارها تعبيه شده بودند به داخل گرمابه هدايت مى‌شد.


تاريخ بناى اين حمام مربوط به دوره شاه طهماسب است و با توجه به شيوهٔ ساخت و مقايسهٔ با ساير حمام‌ها مى‌توان آن را به دورهٔ صفويه نسبت داد.


از ساير حمام‌هاى تاريخى آذربايجان شرقى مى‌توان حمام‌هاى زير را نام برد:


حمام‌هاى شازده تبريز، حکم‌آباد تبريز، نوبهار تبريز، نوبر تبريز، سرهنگ تبريز، سراب، جلفا، ميلان اسکو، حاجى موسى مرند، حاج فتح‌الله بناب، چهارسوق مراغه، چهارسوق آذرشهر.


از اين ميان حمام نوبر واقع در اول محور پياده خيابان تربيت در تبريز از دو سال پيش به منظور تبديل به سفره‌خانه سنتى از سوى اداره کل ميراث فرهنگى استان آذربايجان شرقي، در دست مرمت است.


حمام سراب نيز در سال‌هاى اخير در دست مرمت بوده و از سوى اداره کل ميراث فرهنگى استان به موزه عشاير تبديل مى‌شود.