زامبيا در طول تاريخ خود داراى سه جمهورى بوده است. جمهورى اول که پس از استقلال به‌وجود آمد و تا سال ۱۹۷۲ ادامه داشت. در اين دوران نظام چند حزبى برکشور حاکم و حزب استقلال ملى متحد (يونيپ ) حزب حاکم بود. در سال ۱۹۷۲ جهت مهار آشوب‌هاى قبيله‌اى و خلع يد از احزاب متمايل به بريتانيا سيستم تک حزبى حاکم گرديد و يونيپ حاکميت داشت. در سال ۱۹۹۱ پس از فروپاشى بلوک شرق و آغاز تغييرات سياسى در جهان بار ديگر سيستم چند حزبى حاکم گرديد و جمهورى سوم زامبيا با اين شکل تاکنون اداره شده است.

تشکيلات حکومتى

در سال ۱۹۹۱ رئيس‌جمهور وقت زامبيا آقاى کنت کائوندا نظام چند حزبى را پذيرفت و مجلس ملى نيز اين تصميم را تائيد کرد. در حال حاضر اين کشور با رياست‌جمهورى آقاى فردريک چيلوبا اداره مى‌گردد و حزب جنبش چند حزبى براى دموکراسي، حزب حاکم در کشور مى‌باشد. دوران رياست‌جمهورى و نمايندگى مجلس پنج سال است، رئيس جمهور و کابينه قوه اجرائى مملکت را تشکيل داده و کليه وزرا توسط رئيس‌جمهور منصوب مى‌شوند. معاونين وزرا و استانداران نيز منصوب رئيس‌جمهور هستند. رئيس ديوان عالى کشور که توسط رئيس‌جمهور منصوب مى‌شود رئيس قوه قضائيه و مهم‌ترين مقام قضائى محسوب مى‌گردد. مجلس زامبيا داراى ۱۳۷ کرسى نمايندگى مى‌باشد و رئيس آن بالاترين مقام قوه مقننه است. لايحه تقديمى به مجلس پس از تصويب اکثريت نمايندگان مى‌بايست توسط رئيس‌جمهور تائيد گردد. باتوجه به وضعيت فوق رئيس قوه مجريه يعنى رئيس‌جمهور عالى‌ترين مقام کشور محسوب مى‌شود. تا قبل از سال ۱۹۹۱ دولت زامبيا داراى پست نخست وزيرى بود اما در جمهورى سوم به دنبال تغيير در قانون اساسى اين پست لغو و به جاى آن پست معاون رئيس‌جمهور در نظر گرفته‌شد. زامبيا داراى بيست وزير با عناوين زير مى‌باشد:


۱. وزير کشور ۲. وزيرامور ماليه
۳. وزير دفاع ۴. وزير امور خارجه
۵. وزير صنايع، بازرگانى و تجارت ۶. وزير کشاورزى و ماهيگيرى
۷. وزير آب ۸. وزير آموزش و فرهنگ عمومى
۹. وزير آموزش عالى ۱۰. وزير قانون
۱۱. وزير بهداشت ۱۲. وزير معادن
۱۳. وزير زمين و منابع طبيعى ۱۴. وزير انرژى و نيرو
۱۵. وزير کار و امور اجتماعى ۱۶. وزير برنامه‌ريزى و توسعه ملى
۱۷. وزير ارشاد ملى و پخش راديو و تلويزيون ۱۸. وزير ورزش و جوانان
۱۹. وزير حمل و نقل ۲۰. وزير جهانگردى