قوه مجريه

در رومانى قوه مجريه مرکب از رئيس جمهور، نخست وزير و اعضاءِ کابينه و دستگاه‌هاى دولتى است.

رياست جمهورى

رياست قوه مجريه با رئيس جمهور است. طبق قانون‌اساسى رئيس جمهور نماينده کشور رومانى و تضمين‌کننده استقلال ملي، وحدت و تماميت ارضى کشور است و بر رعايت قانون‌اساسى و عملکرد صحيح مقامات دولتى مراقبت خواهد نمود. براى اين منظور رئيس جمهور به عنوان ميانجى و وساطت‌کننده بين قواى سه‌گانه در کشور و بين دولت و جامعه عمل خواهد کرد.


رئيس جمهور در انتخابات سراسري، آزاد و مستقيم انتخاب مى‌گردد. نامزدى که بتواند در دور اول انتخابات اکثريت مطلق آراء را به‌دست آورد به‌عنوان رئيس‌جمهور انتخاب خواهد شد. در صورتى‌که هيچ‌يک از نامزدها نتوانند اکثريت مذکور را کسب نمايند دور دوم انتخابات بين دو نامزدى که بيشتر رأى را کسب کرده‌اند برگزار خواهد شد. درآن دوره نامزدى که بيشترين رأى را کسب نمايد به‌عنوان رئيس جمهور انتخاب مى‌گردد. هيچ‌کس نمى‌تواند بيش از دو دوره که ممکن است متوالى باشد و به رياست جمهورى رومانى انتخاب گردد.


دوره رياست جمهورى رومانى چهار سال است که از تاريخ مراسم سوگند به مورد اجراء گذاشته مى‌شود و در صورت بروز جنگ و يا فاجعه ممکن است تمديد شود.


رئيس جمهور از مصونيت برخوردار است ولى ممکن است مجلس نمايندگان و سنا در صورتى‌که خيانتى از وى سرزند تقاضاى محاکمه او را بنمايند. صلاحيت محاکمه او با ديوان عالى دادگسترى و طبق قانون اساسي.

وظايف و اختيارات رئيس جمهور

انتصاب نخست وزير اعضاء دولت پس از رأى اعتماد پارلمان، انتصاب يا برکنارى وزرا بنا به پيشنهاد نخست وزير در صورت ترميم کابينه، از وظايف رئيس جمهور محسوب مى‌شود. وى ممکن است با دولت در مسائل مهم اضطرارى و بسيار مهم مشورت نمايد و در جلسات دولت در مواردى که منافع ملى در خصوص سياست خارجي، دفاع نظم عمومى و يا به تقاضاى نخست وزير در ساير موارد، بحث مى‌کند. در اينگونه موارد رياست جلسات با رئيس جمهور است.


چنانچه رأى اعتماد براى دولت جديد ظرف ۶۰ روز از اولين درخواست و حداقل دو درخواست انتصاب به‌دست نيايد، رئيس جمهور پس از مشورت با رؤساى هر دو مجلس و رهبران گروه‌هاى پارلماني، ممکن است پارلمان را منحل نمايد. پارلمان در طول شش ماه آخرين دوره تصدى رياست جمهورى و يا در طول وضعيت محاصره و حالت اضطرارى منحل نخواهد شد.


رئيس جمهور پس از مشورت ممکن است از مردم رومانى بخواهد در همه پرسى‌ ارائه خود را در مورد منافع ملى ابراز نمايند. وى معاهدات بين‌المللى مذاکره شده توسط دولت را تنفيذ خواهد نمود و سپس ظرف ۶۰ روز آنها را براى تصويب تسليم پارلمان خواهد کرد. او به پيشنهاد دولت نمايندگان ديپلماتيک رومانى را منصوب و يا فرا خواهد خواند و تأسيس، بستن و يا تغيير سطح نمايندگى‌هاى سياسى را تائيد خواهد نمود. نمايندگان ديپلماتيک ديگر کشورها توسط رئيس جمهور رومانى پذيرفته خواهند شد.


رئيس جمهورى رومانى رئيس نيروهاى مسلح است و رياست شوراى عالى دفاع ملى را بر عهده دارد و در اين مسئوليت با موافقت قبلى پارلمان ممکن است بسيج جزئى يا کلى ارتش را اعلام نمايد. فقط در موارد استثنائى اين تصميم ظرف مدت ۵ روز پس از اتخاذ براى تصويب به پارلمان ارائه مى‌شود. در صورت تجاوز نظامى عليه کشور مى‌تواند اقدامات فورى را براى دفع تجاوز اتخاذ نمايد و سپس اين تصميمات را به پارلمان ارائه دهد. وى همچنين مى‌تواند حالت اضطرارى و يا فوق‌العاده در تمام کشور و يا بخشى از آن اعلام نمايد و ظرف مدت پنج روز پس از اعلام اين حالت از پارلمان درخواست کند که آن‌را تصويب نمايد.


در صورت درخواست رئيس جمهور از پارلمان مبنى بر بررسى مجدد قانونى که توسط پارلمان به تصويب رسيده، پارلمان در جلسه‌اى مرکب از اعضاء مجلس نمايندگان و سنا موضوع را مورد بررسى قرار مى‌دهد.


اعطاء نشانها و امتيازات، ارتقاء مقام و درجات نظامي، نصب مقامات دولتى طبق قانون و عفو و بخشش فردى از ديگر اختيارات رئيس جمهور محسوب مى‌شود.


رئيس جمههور به‌عنوان رئيس قوه مجريه در صورتى که مفاد قانون اساسى را رعايت ننمايد و در اين مورد تخلف شديد داشته باشد ممکن است از سمت خود تعليق گردد. جهت تعليق رئيس جمهور رأى اکثريت مجلسين نمايندگان و سنا در اجلاس مشترک پس از مشورت با ديوان قانون‌اساسى لازم است. البته يک‌سوم نمايندگان و سناتورها نيز مى‌توانند پيشنهاد تعليق رياست جمهور را بدهند که در اين صورت پس از تائيد پيشنهاد، ظرف ۳۰ روز براى عزل رئيس جمهور اقدام خوهد شد. در صورت بلاتصدى ماندن ماندن پست رياست جمهورى به علت استعفاء عزل و برکناري، عدم توانائى کامل اجراى وظايف رياست جمهورى يا فوت رئيس جمهور، رئيس مجلس سنا يا رئيس مجلس نماينگان به‌ترتيب تقدم کفيل رياست جمهورى را به عهده خواهد داشتند.

دولت

رئيس جمهور پس از مشورت با حزبى که اکثريت را در پارلمان به‌دست آورده است و در صورت عدم وجود چنين حزبي، با احزابى که در پارلمان نماينده دارند، يک نفر را براى تصاحب پست نخست وزيرى معرفى مى‌نمايد. نخست وزير بايد طى ده روز با ارائه ليست کامل وزراء و برنامه به پارلمان تقاضاى رأى اعتماد نمايد. رأى اعتماد پارلمان دولت مستلزم اکثريت آراى نمايندگان و سناتورها مى‌باشد. نخست وزير و وزرا بايد در حضور رئيس جمهور سوگند ياد کنند.


اجراى سياست‌هاى داخلى و خارجى کشور و اداره امور کشور به عهده دولت است نخست وزير هماهنگ کننده فعاليت‌هاى دولت است و گزارشات و بيانيه‌هاى دولت را جهت بحث و بررسى به پارلمان ارائه مى‌دهد. دولت فقط در قبال پارلمان در مورد تمام فعاليت‌هاى خود مسئول مى‌باشد. هر کدام از اعضاءِ دولت در قبال اقدامات دولت به‌طور مشترک مسئول مى‌باشند. رئيس جمهور و پارلمان حق دارند دولت را استيضاح نمايند. دولت و ساير ارگان‌هاى دولتى موظف هستند اسناد و اطلاعاتى ار که پارلمان تقاضا مى‌کند در اختيار آن بگذارند. در صورتى‌که پارلمان درخواست نمايد اعضاى دولت در پارلمان حضور يابند حضور آنها اجبارى است. دولت و هر کدام از وزرا موظف‌ هستند در قبابل سوال و يا توضيحات درخواست شده توسط پارلمان، پاسخ دهند.


پارلمان مى‌تواند با رأى اکثريت نمايندگان رأى اعتماد را لغو نمايد. درخواست رأى عدم اعتماد ممکن است حداقل توسط يک چهارم نمايندگان پارلمان پيشنهاد شود و يا ظرف همان روز به اطلاع دولت برسد. ظرف سه روز پس از ارائه اين درخواست، رأى عدم اعتماد مورد بحث و بررسى قرار مى‌گيرد. در صورت رد رأى عدم اعتماد، کسانى که تقاضاى رأى عدم اعتماد کرده‌اند نمى‌توانند در همان جلسه مجدداً تقاضاى رأى عدم اعتماد نمايند. در صورت تصويب رأى عدم اعتماد، دولت برکنار مى‌گردد.