کشاورزي، دامپرورى و ماهى‌گيرى

شرايط نامساعد اوضاع طبيعى در قسمت اعظم عمان وجود دارد و به‌غير از منطقه جبل‌الخضر و حاشيه ساحلى باطنه، بقيه خاک عمان را صحرائى گرم و بى‌ آب و يا ارتفاعات لم يزرع تشکيل مى‌دهند. نيمى از جمعيت عمان در بخش کشاورزى اشتغال دارند در حالى‌که کشاورزى تنها قسمت ناچيزى از توليد ناخالص داخلى را تشکيل مى‌دهد. بعد از پيدايش نفت، کشاورزى اهميت خود را از دست داد، اگر چه دولت در برنامه‌هاى عمرانى بلند مدت رشد مناسب و قابل قبولى را در محصولات کشاورزى پيش‌بينى مى‌کند. به‌گفته مقامات رسمى عمان در سال ۱۹۸۰ حدود ۰۲۴/۴۱ هکتار زمين‌زير کشت وجود داشته است، کشاورزى هم اکنون در بيشتر بخش‌ها به روش سنتى اداره مى‌شود ليکن دولت طى برنامه‌هاى عمراني، هم اکنون سعى در مدرنيزه کردن آن دارد، بدين منظور يک مرکز آموزش و تحقيقى در استان باطنه ايجا گرديده که با پنجاه مرکز کوچکتر در سراسر کشور ارتباط دارد. گسترش کشاورزى نياز شديدى به توسعه شبکه آبرسانى دارد و دولت در برنامه‌هاى عمرانى سال‌هاى ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۵ مبالغى به برنامه‌هاى سد سازى و ترميم و بررسى منابع آب اختصاص داده است. محصولات اصلى عمان عبارتند از خرما، گوجه‌فرنگي، ليموترش و چوب خيزران (خلفا). همچنين مانگو، ليموشيرين، موز، پايايا، نارگيل، خيار، پياز و فلفل دراين کشور کشت مى‌شوند. توليد کندور که قبلاً به‌عنوان اقلام مهم صادراتى عمان محسوب مى‌گشت، مجدداً احيا گرديده است.

جدول حجم توليد محصولات کشاورزى عمده عمان طى سال‌هاى ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ ميلادى (ارقام به ۱۰۰۰ تن )

بررسى سازمان خواروبار جهانى در سال‌هاى ۱۹۹۳ و ۱۹۹۴ و منبع:FAO,Production Year book.

براساس برآورد سازمان خواروبار جهانى ۳/۳۸% نيروى کار عمان در اواسط سال ۱۹۹۲ در بخش کشاورزى مشغول فعاليت مى‌باشد. همچنين در دهه ۱۹۸۰ ميانگين سالانه توليد ناخالص داخلى (در زمينه کشاورزي) به ۶/۸% افزايش يافت. در اين بين دامپرورى در ماهيگيرى نيز قابل ذکر مى‌باشند. منطقه ظفار بين ماه‌هاى سپتامبر تا ژوئن (مهر تا خرداد) از بارندگى زيادى بهره مى‌برد و ارتفاعات شمالى سلاله مرکز پيشرفته دامدارى کشور مى‌باشد.

جدول شمار چهارپايان عمان طى سال‌هاى ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ ميلادى (ارقام به ۱۰۰۰ رأس)

مأخذ: FAO, Production Year book

جدول ميزان توليدات مواد پروتئينى و لبنى عمان طى سال‌هاى ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ ميلادى (ارقام به ۱۰۰۰ تن)

منبع: FAO, Production Year book

در نواحى ساحلى فعاليت عمدهٔ اهالى ماهى است. ماهيگيرى نيز حرفه‌اى سنتى است و حدود ۱۰% نيروى کار در بر مى‌گيرد. شرکت ملى ماهيگيرى عمان در سال ۱۹۷۹ تأسيس شد که تسهيلات و امکانات ماهيگيرى را در اختيار شرکت‌هاى ماهيگيرى گذاشته و موافقت‌نامه‌هائى جهت واگذارى امتياز، امضاء مى‌نمايد. آب‌هاى داخلى عمان از ماهى غنى مى‌باشند و منبع اصلى پروتئين در جيره غذائى مردم و درآمدهاى آن کشور را تشکيل داده و درآمدهاى ارزى کشور را موجب مى‌شود زيرا ماهى در رأس صادرات غيرنفتى عمان قرار دارد. بانک کشاورزى و ماهيگيرى عمان وام‌هائى در اختيار کشاورزان و ماهيگيران قرار مى‌دهد. توليد ماهى در سال ۱۹۸۲ بالغ بر ۴۰۰/۸۹ تن تخمين زده مى‌شود. رونق کشاورزى و ماهيگيرى عمان در سال ۱۹۹۳ باعث افزايش توليد ناخالص داخلى به ۳/۳% گرديد و آنرا در سطح ثابتى حفظ نمود.

جدول ميزان صيد ماهى و آبزيان در عمان طى سال‌هاى ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ ميلادى (ارقام به ۱۰۰۰ تن)

مأخذ: FAO, Yearbook of Fishery Statistics)