منطقه شمال آفريقا به عنوان يک منطقه مهم و استراتژيک و برخوردار از ابعاد مهم سياسي، اقتصادى و نظامى از ديرباز مطمع نظر و موردتوجه قدرت‌ها و کشورهاى بزرگ دنيا بوده و اين قدرت‌ها در قالب استعمار و استثمار با بهره‌گيرى از فرصت‌هاى پيش‌آمده و با به کارگيرى انواع ترفندها به دنبال بسط و توسعه نفوذ خود در اين منطقه بوده و هستند. ليبى نيز با داشتن ساحلى در حدود ۱۸۰۰ کيلومتر در کناره جنوبى مرکزى درياى مديترانه به ‌عنوان پل ارتباطى اين منطقه با ساير مناطق آفريقا و بخشى از خاورميانه مورد محاسبهُ تحليل‌گران سياسى و اقتصادى قرار مى‌گيرد و با توجه به استقرار اين کشور در قسمت شمالى آفريقا و نزديکى به قاره اروپا از اهميّت ژئوپلتيکى ويژه‌اى برخوردار است. با عنايت به نکات ذکر شده کشور ليبى از جايگاه با اهميتّى در نزد کشورهاى استعمارى برخوردار است. مداخله مستقيم سه کشور بزرگ غربي؛ آمريکا، انگليس و فرانسه در جريان سقوط هواپيماى پان‌آمريکن برفراز اسکاتلند و ادامه آن تحت عنوان بحران لاکربى به ‌وضوح برخورد دوگانه غرب در قبال بحران‌هاى موجود در دنيا را به نمايش گذاشته و نشان داده که قدرت‌هاى بزرگ هيچ‌وقت مناطق مهم را خارج از چارچوب منافع نمى‌دانند و تلاش مى‌کنند تحت عناوين اشکال مختلف سياسى و اقتصادى حضور خود را ولو با به ‌وجود آوردن بحران حفظ نمايند.



اين کشور قبل از فروپاشى نظام دو قطبى تنها کشور سوسياليست متمايل به شرق و دوست قابل اطمينان شوروى سابق در قارهُ آفريقا بوده است و لذا روابط نزديک بين ليبى و شوروى منافع کشورهاى غربى و به‌ ويژه آمريکا را به خطر مى‌انداخت.


هم‌اکنون نيز ويژگى‌هائى در اين کشور ديده مى‌شود که توجه تحليل‌گران سياسى را از نظر جغرافيائى سياسى جلب نموده است که مى‌توان به مهم‌ترين آنها اشاره نمود:


۱. از اين کشور به علت داشتن فاصله کمى که با کشورهاى اروپائى دارد مى‌توان با نصب موشک‌هائى با بُرد متوسط و بلند قلب اروپا را مورد هدف قرار داد.


۲. از سواحل اين کشور مى‌توان کليه حرکات و نقل و انتقالات دريائى را در درياى مديترانه زير نظر داشت.


۳. وجود منابع غنى و عظيم نفت و نزديکى مکان توليد تا بازار مصرف توجه اروپائيان را جلب نموده است. همين مسئله باعث شده بود که اين کشورها على‌رغم دشمنى با نظام اين کشور همچنان به روابط اقتصادى خود اهميّت داده و رفت و آمدهاى خود را حفظ نمايند و به تعبير يکى از سفراء اروپائى تقويت روابط اقتصادى اروپا بر نفوذ در بازار اين کشور جداى از روابط و موضع‌گيرى‌هاى سياسى با ليبى ارزيابى مى‌گردد.


۴. استفاده از تسهيلات بندرى مناسب ليبى در تمام طول سال براى کشورهاى آفريقاى مرکزى مانند مالي، چاد و نيجر که به دريا دسترسى ندارند از اهميّت قابل ملاحظه‌اى برخوردار است. علاوه بر موضوعات مطرح شده اهميّت و جايگاه کشور جماهيرى عربى ليبى در سياست خارجى ايران در ابعاد دو جانبه، منطقه‌اى و بين‌المللى از چند نظر درخور توجه و تعمّق مى‌باشد. که ذيلاً عنوان مى‌گردد:


- عضويت ليبى در سازمان ملل متحد و سازمان‌هاى تابع آن؛


- عضويت ليبى در سازمان کنفرانس اسلامى و سازمان عدم تعهد؛


- عضويت ليبى در اتحاديه عرب و سازمان وحدت آفريقا؛


- عضويت ليبى در اتحاديه مغرب عربى در شمال آفريقا؛


- موضع‌گيرى مثبت اين کشور نسبت به ايران از آغاز انقلاب اسلامي؛


- جايگاه ويژه‌اى که اين کشور مى‌توان در تعديل و نزديک نمودن مواضع ايران با کشورهاى عربى داشته باشد و استفاده از موقعيّت جغرافيائى و نفوذ آن در کشورهاى آفريقائى جهت تقويت روابط اقتصادى و سياسى کشورمان با دُوَل آفريقا.