جغرافياى انسانى

مهاجرت

مهاجرت در قبرس عمدتاً به‌واسطهٔ اختلاف‌هاى قومى و مذهبى بين ساکنان يونانى و ترک جزيره صورت گرفته است و عمده‌ترين رقم انتقال جمعيت در جزيره مربوط به سال ۱۹۷۴ مى‌باشد که به‌دنبال تجاوز ترکيه حدود ۲۰۰ هزار نفر از مردم يونانى‌نشين قبرس مجبور به ترک محل سکونت خود شدند و متقابلاً ترک‌هاى ساکن در بخش جنوبى نيز به بخش شمالى جزيره مهاجرت کردند. در حال حاضر مهاجرت عمدتاً به‌صورت گسيل دانشجو به کشورهاى همسايه و اروپائى جهت ادامهٔ تحصيل و يا به‌صورت ورود کارگران ترکيه‌اى به بخش ترک‌نشين قبرس مى‌باشد که اين افراد جهت انجام کار وارد جزيره شده و نهايتاً در آن ساکن مى‌گردند.

اقوام و نژادها و روابط آنها

کشور قبرس از نظر نژادى به دو گروه عمدهٔ يونانى‌نژاد و ترک‌نژاد تقسيم مى‌گردد که يونانى‌ها (شامل مسيحيان: ارتدوکس، کاتوليک، ارامنه، مارونى‌ها و يهوديان) ۸۰ درصد کل جمعيت و ترک‌نژادهاى مسلمان قبرس نزديک به ۲۰ درصد کل جمعيت قبرس را شامل مى‌شوند.

زبان و خط

طبق مواد يک تا سه قانون‌اساسى ۱۹۶۰ زبان و خط رسمى قبرس يونانى و ترکى مى‌باشد و هر کدام از يونانى و ترک‌نژادهاى ساکن قبرس آزادى کامل جهت استفاده و به‌کار بردن زبان خود را دارد. لازم به ذکر مى‌باشد که زبان انگليسى به‌عنوان زبان دوم در هر دو جامعه داراى کاربرد عملى فراوانى مى‌باشد.

جمعيت و ترکيب و پراکندگى آن (Population)

قبرس به‌عنوان سومين جزيرهٔ بزرگ درياى مديترانه (Mediterraean Sea) داراى جمعيتى در حدود ۷۰۷،۴۴۰ نفر مى‌باشد که ۸۰ درصد آن را يونانى‌ها که شامل مسيحيان ارتدوکس، ارامنه (Aramenians)، مارونى‌ها (Maronites)، کاتوليک‌ها و يهوديان مى‌باشند تشکيل مى‌دهند و نزديک به ۲۰ درصد را مسلمانان ترک تشکيل مى‌دهند. البته منابع ترکيه درصد جمعيت يونانى‌نژاد را ۷۴ درصد و جمعيت ترک‌نژاد قبرس را ۲۶ درصد اعلام نموده‌اند.

رشد جمعيت در قبرس به حدود ۱% مى‌رسد و به‌صورت تقريبى پيش‌بينى شده بود که قبرس در سال ۲۰۰۰ جمعيتى حدود ۷۷۵ هزار نفر داشته است.

رشد جمعيت

ميانگين رشد سالانهٔ جمعيت يک درصد مى‌باشد و نسبت به سال‌هاى قبل داراى کاهش قابل توجهى بوده است. ترکيب سنى جمعيت قبرس در حال حاضر به شکل زير مى‌باشد.

جدول ترکيب سنى جمعيت قبرس

ميانگين عمر زنان در قبرس ۷۸ سال و ميانگين عمر مردان در قبرس ۷۲ سال مى‌باشد.

سابقهٔ تاريخى تشکيل جمعيت

اولين سابقهٔ تاريخى تشکيل جمعيت در جزيره به ۷۰۰۰ سال قبل از ميلاد بازمى‌گردد. شواهد تاريخى و مدارک باستان‌شناسى نشان مى‌دهد که در اين زمان ساکنان جزيره که عمدتاً از مهاجران فينيقى بودند در امتداد خط ساحل شمالى و جنوب شرقى جزيره سکنى گزيدند. روستاهاى شمال ماهيگيران و در ديگر نقاط دهقانان و شکارچيان را در خود داشته است. به روايت باستان‌شناسان تمدن اين قوم که خانه‌هاى آنها از خشت بوده تا حدود هزار سال باقى مانده و بعد از آن با محو تمدن آنان، جزيره تا ۱۵۰۰ سال بعد خالى از سکنه بوده است. پس از آن تاريخ مهاجرين جديد از کشورهاى همجوار وارد جزيره گشته و در امتداد خط سواحل شمالى و جنوبى ساکن مى‌گردند. با ورود اين افراد دوران تمدن عصر (پارينه) آغاز گرديده است و مردم اين دوره با صنعت سفالگري، کشاورزي، شکار و ماهيگيرى آشنا بوده‌اند. در سال‌هاى ۲۳۰۰ تا ۲۵۰۰ قبل از ميلاد پناهندگان آناتولى با خود هنر و صنعت سفالگرى و فلز را به ارمغان آورند و در اين زمان در جزيره مس کشف و صادر مى‌گرديده است و به برکت کشف مس جزيره تا سال ۱۶۵۰ قبل از ميلاد داراى توسعه و رونق زيادى بوده است.

از سال ۱۲۳۰ پيش از ميلاد يونانى‌ها وارد جزيره شدند و تمدن خود را در جزيره گستراندند. در سال‌هاى بعد از آن نيز جزيرهٔ قبرس شاهد حکومت‌هاى مختلفى از جانب کشورهاى قدرتمند عصر خود بوده است وليکن بعد از گسترش تمدن و مذهب يونانى‌ها، تمدن و فرهنگ مردم قبرس با آن عجين شد و هجوم فرهنگ‌هاى مختلف باعث از ميان رفتن آن نگرديد.

مشخصات جمعيتى در قبرس

نيکوزيا با جمعيتى در حدود ۱۷۰،۰۰۰ نفر به‌عنوان پايتخت قبرس مطرح مى‌باشد و حدوداً در مرکز جزيره واقع شده است، شهر نيکوزيا از لحاظ اهميت تاريخى و باستان‌شناسى داراى اهميت فراوان مى‌باشد و به همين سبب هر ساله هزاران توريست از اين شهر بازديد به‌عمل مى‌آورند. نيکوزيا به‌صورت مرکز تجارى نيز موقعيت ممتازى را دارد.

دومين شهر بزرگ ليماسول است که در قسمت جنوب قبرس واقع شده است و حدوداً ۱۳۵،۰۰۰ نفر جمعيت دارد. اين شهر يکى از بنادر تجارى مهم قبرس است. ليماسول به‌عنوان مرکز صنعتى و تفريحگاه مشهور توريستى مطرح مى‌باشد.

لارناکا در جنوب شرقى جزيره واقع شده است و جمعيت ساکن آن در حدود ۶۰،۰۰۰ نفر مى‌باشد و به‌عنوان دومين بندر تجارى و تفريحگاه توريستى به‌شمار مى‌رود، پالايشگاه نفت قبرس در شمال و فرودگاه بين‌المللى لارناکا در جنوب اين شهر در امتداد ساحل واقع شده است.

پافوس در قسمت جنوب غربى با جمعيتى در حدود ۳۰،۰۰۰ نفر به‌عنوان پيشرفته‌ترين مرکز توريستى قبرس به‌شمار مى‌رود و دومين فرودگاه بين‌المللى و بندر معروف ماهيگيرى قبرس در اين شهر واقع شده است.

کايرنيا يکى ديگر از شهرهاى مهم جزيره محسوب مى‌شود که در بخش ترک‌نشين قرار دارد و يکى از تفريحگاه‌ها و مراکز عمدهٔ توريستى قبرس به‌شمار مى‌رود، شهرهاى مورفو (مهمترين منطقهٔ کشاورزى جزيره) و لفکوشا و قيزيل يورت و فاماگوستا نيز در بخش ترک‌نشين واقع شده‌اند.

در سال ۱۹۷۴ به‌دنبال تجاوز ترکيه و اشغال شمال قبرس روند توازن جمعيتى در قبرس بر هم خورد و در حال حاضر نزديک به ۲۹،۰۰۰ نفر از سربازان ترکيه (مقامات يونانى تعداد اين افراد را ۳۵،۰۰۰ نفر اعلام کرده‌اند) و ۸۰،۰۰۰ نفر از مردم ترکيه که جوياى کار مى‌باشند افزون بر اين جمعيت بخش ترک‌نشين در آن قسمت سکونت دارند، در نتيجه حدوداً در برابر هر ترک ساکن قبرس يک مهاجر ترک وجود دارد.