از سال ۱۹۸۸ کوبا در جستجوى جلب سرمايه‌هاى غير از بلوک سوسياليستى بوده است.


دو شکل براى تحقق اين هدف در نظر گرفته شده بود:


۱. شرکت‌هاى مشترک


۲. شراکت اقتصادى


تا زمانيکه اردوگاه سوسياليستى سقوط نکرده بود پيگيرى اين هدف از اولويت بخوردار نبود تا اينکه تحول مزبور منجر به وقوع لرزه شديدى در ستون اقتصادى کوبا گرديده؛ به‌طورى که کليه امتيازات ناشى از روابط با بلوک شرق سابق که شامل دريافت اعتبارى حدود چهار ميليارد دلار مى‌شد منتفى گرديد. بدينطريق نه تنها تجديد ساختار اقتصادى ضرورت پيدا کرد بلکه شکل‌گيرى جديد روابط اقتصادى با کشورهاى ديگر اولويت ويژه‌اى يافت. چهارمين کنگره حزب کمونيست در شهريور ۱۳۷۰ (۱۹۹۱) اين استراتژى را منطبق با سوسياليسم يعنى انطباق با شرايط و تحولات جهانى دانست. در اين راستا وزارت تجارت خارجى و کميته همکارى‌هاى اقتصادى دولتى و کميته ويژه اقتصادى به رياست کارلوس لاهه که به سرعت مدارج ترقى را تا دبيرى شوراى دولتى ودر انتخابات فروردين ۱۳۷۲ (مارس ۱۹۹۳) به سمت يکى از معاونين اين شورا ارتقاء يافت مأمور تهيه برنامه لازم شدند.


يکى از ابتکارات اين گروه اولاً پيشنهاد تغييراتى بوده که در قانون اساسى داده شد و بدينطريق در مراحل بعد نه تنها آندسته از اصول قانون اساسى که سرمايه‌گذارى‌هاى خارجى را در جهت استثمار واستعمار مى‌دانست حذف گرديد بلکه طى قانون و دستورالعمل‌هاى ويژه‌اى حمايت از آن مورد تضمين قرار گرفت ثانياً ايجاد نهادى به نهادى به نام مشاوران شرکايي (Consultores Asoclados) مورد تصويب قرار گرفت. که نقش ارائه مشاوره به علاقه‌مندان سرمايه‌گذارى را عهده‌دار شده‌اند. هر چند رژيم کاسترو براى جلب سرمايه‌هاى خارجى براى اروپاى‌غربى و کانادا اهميت خاصى قائل است مع‌الوصف نمى‌توان کتمان کرد که علاقه زيادى به جلب سرمايه‌هاى آمريکايى دارد زيرا نه تنها بازار فروش خود را در اين کشور جستجو مى‌کند (مانند شکر که آمريکا در فاصله اکتبر تا فوريه ۱۹۹۳ حدود ۳۱۷،۰۰۰ تن شکر از خارج وارد کرده است) بلکه مدرن کردن و يا تأمين قطعات بسيارى از منابع کوبا را که از پيش از انقلاب يا تکنولوژى آمريکايى مى‌چرخيده و هنوز هم به کارش ادامه مى‌دهد فقط با سرمايه‌گذاران آمريکايى مقرون به صرفه مى‌داند. از نظر سياسى نيز در صورت موفقيت مى‌تواند موجب کاهش فشار مخالفين کوبايى مستقر در آمريکا و جناح حاکمه مخالف رژيم کنونى گردد.


گروه سوم را مى‌توانيم کشورهاى ثالث بناميم اعم از ممالک آمريکاى لاتين و يا آسيايي.

کوبا در جستجو سرمايه‌گذارى بيشتر خارجى

کوبا در سال جارى ميلادى با مشخص ساختن ۱۰ منطقه در خشکى و فلات قاره اين مناطق را در شهر کالگارى کانادا و لندن جهت مشارکت‌هاى نفتى خارجى براى انجام عمليات اکتشاف به مناقصه گذاشت. کوبا کار اکتشاف نفت را در گذشته با کمک مالى و مشاور فنى شوروى سابق با هزينه سالانه معادل ۶۰ ميليون دلار انجام مى‌داد که اين عمليات پس از تجزيه شوروى متوقف شد. اين کشور در سال ۱۹۹۰ يک قرارداد در زمينه اکتشاف نفت با شرکت توتال (Total) فرانسه امضاء نمود و شرکت‌هايى ديگر به مشارکت پرداختند. در حال حاضر روزانه ۲۰ هزار بشکه در روز استخراج ۴۰% سوخت در توليد برق و بخشى براى نياز سوختى صنايع نيکل، بلورسازى و سيمان تأمين مى‌نمايد.


در سال ۱۹۹۱ که سرمايه‌‌گذارى خارجى عمدتاً در منابع توريسم صورت مى‌گرفته رو به کندى نهاده و کاهش يافت و در سال ۱۹۹۳ دچار رکود گرديد. شرکت پترو برالى برزيل که به تحقيقات در کوبا پرداخته بود نهايتاً اعلام کرده بود که سرمايه‌گذارى در زمينه اکتشاف نفت در کوبا با وجود احتمال ضعيف وجود حوزه‌هاى نفتى در آن بيهوده است.

پرداخت بدهى کوبا به شيلى

در سال ۱۹۷۲ بانک مرکزى شيلى مبلغ ۳۰ ميليون فرانک سوئيس به حساب بانک مرکزى کوبا از طريق شعبه لندن طرف شيليايى واريز نموده ‌‌بود. در هنگام استقرار دولت نظامى در شيلى درخواست اعاده پول مزبور شد و دولت فيدل کاسترو قانونى را تدوين و بتصويب رساند که بر مبناى آن تمامى بدهى‌هاى آن ‌کشور به شيلى و يا موجودى‌هاى شيلى در آن ‌کشور و يا نزد آن‌‌‌کشور فقط امکان بازپرداخت و عودت به يک حکومت دموکراتيک را پيدا نمود. پرداخت بدهى مزبور يکى از مواردى بود که دولت جديد (حکومت دوران دمکراسى در سال ۹۰) پس از استقرارش نزد کشور کوبا مطرح نموده و حتى بعنوان شرطى لازم براى هرگونه گفتگويى در جهت استقرار روابط بين شيلى و کوبا از آن ياد شد.


يکى از مسئولان دولت کوبا در خصوص پرداخت اين بدهى معوقه از رضايتمندى دولت نيز ياد کرد وى در خصوص تحريم اقتصادي، تجارى و مالى تحميلى از سوى ايالات متحده عليه کوبا، متذکر شد که اين بحث و طرح آن در چهل و هفتمين اجلاس عمومى سازمان ملل موضوعيت ندارد.

توريسم منبع جديد ارزى براى کوبا

کوبا جزيره‌اى است که جاذبه‌هاى توريستى فراوان داشته و در زمستان‌ها که هواى اروپا و آمريکا سرد و برفى و يخبندان مى‌باشد با آب و هواى استوايى مخصوص در زمستان‌ها براى توريست‌ها جاى مناسبى است. کشور کوبا بخصوص از سال ۱۹۷۸ به بعد صنعت توريسم را تقويت نموده است و چون يکى از منابع مهم درآمد ارزى کشور، همين توريسم مى‌باشد، لذا اين صنعت در حال رشد و توسعه است، اگر چه برابر منابع آماري، نرخ رشد درآمد ارزى از حمل توريسم، حدود ۳۰% مى‌باشد ولى اين رقم خيلى کمتر از پتانسيل طبيعى کوبا به نظر مى‌رسد. زيرا بعنوان مثال در سال ۱۹۹۱ کشورهاى حوزه درياى کارائيب ميهماندار حدود ۹ ميليون نفر توريست بوده‌اند که از اين رقم تنها ۴۲۵،۰۰۰ نفر توريست به کوبا آمده‌اند. در حاليکه پورتوريکو با هتل‌هاى داراى ۱۰،۰۰۰ اتاق، پذيراى ۲،۶۰۰،۰۰۰ توريست بوده که قريب ۴/۱ ميليارد دلار براى پرتوريکو درآمد داشته است. البته در سال ۱۹۵۷ يعنى قبل از انقلاب کوبا حدود ۲۷۰،۰۰۰ نفر توريست از کوبا، ديدار داشته‌اند که خيلى بيش از توريست‌هاى وارده به پرتوريکو در آن سال بوده و اغلب آن توريست‌ها آمريکايى بوده‌اند.


بهرحال بنا به اظهارنظر مقامات مسئول در کوبا، صنعت توريسم، پس از شکر و بيوتکنولوژى سومين صنعت مهم کوبا مى‌باشد و کوبا هفدهمين کشورى است که به انجمن روابط عمومى آمريکاى لاتين، پيوست و توافق مزبور در مقر مؤسسه مزبور در برزيل حاصل گرديد. و بدين‌طريق اين شرکت‌هاى کوبايى مى‌توانند آموزش‌هاى جهانگردى را دريافت و به بانک اطلاعاتى توريستى اين مؤسسه براى رونق صنعت جهانگردى خود دسترسى پيدا کنند. کوبا در سال ۱۹۹۱، ۲۵۰ ميليون دلار درآمد ارزى از محل توريسم داشت و تا سال ۱۹۹۵ توانست پذيراى يک ميليون توريست خارجى باشد که براى اين منظور، ۳۵،۰۰۰ اتاق براى جهانگردان را برنامه‌ريزى کرده بود.


آقاى انريک روديگز معاون کل توريستى کوبا در نشست ششم فدراسيون جهانى آژانس‌هاى توريستى و مسافرتى در شهر کانکوم در کشور مکزيک اظهار داشت که کوبا در حال حاضر ۱۸،۰۰۰ محل اقامت در هتل‌هاى خود داشته و ۱۰ تا ۱۵ميليون دلار را جهت توسعه امور صنعت توريسم تخصيص داده و در نظر گرفته است. براساس يک گزارش غيررسمى کوبا براى بدست آوردن ۶۰۰ ميليون دلار درآمد از محل جهانگردانى که اغلب از کشورهاى کانادا، مکزيک، آلمان، اسپانيا، ايتاليا و آرژانتين مى‌آيند برنامه‌ريزى کرده و در سال جارى با توجه به شرايط اقليمى و امکانات پزشکى خود و جاذبه‌هاى توريستى و زيبايى‌هاى طبيعى و سواحل مناسب انتظار دارد هزاران توريست به کوبا بيايند. البته همه اين‌ها مشروط بر اينست که کشور کوبا بتواند مشکلات اقتصادى داخلى و مدعيان خارجى و داخلى را پشت سرگذاشته و به راه خود ادامه دهد.


جاذبه‌هاى توريستى کوبا که اغلب در فهرست يونسکو نيز آمده است عبارتند از شهر هاوانا - ترينيداد و کارخانجات شکر - شهر سينفوگو در حدود ۳۰۰ کيلومترى شرق هاوانا و شهر سانتياگوى کوبا در قسمت شرقى کشور کوبا و نيز قسمت‌هايى از نقاط شمالى ايالت کاماگواى کوبا و بندر زيباى وارادرو، بطور کلي، جزيره کوبا قريب ۶۷ نقطه مناسب براى ايجاد مراکز توريسم دارد.