آمادگى بدنى همواره در دو بخش عمده مدنظر مىباشد: آمادگى عمومى و آمادگى تخصصي. آمادگى عمومى براى تمام رشتههاى ورزشى بهعنوان يک ضرورت پيش نياز مطرح است، که شامل ملاکهائى از قبيل: قدرت، سرعت، استقامت، انعطافپذيري، چالاکي، عکسالعمل، هماهنگى و... مىباشد. طبيعى است که در اين مبحث بيشتر روى آمادگى تخصصى توجه مىشود، زيرا در فراگيرى مهارتهاى واليبال اين قسمت از آمادگى نقش عمدهاى ايفاء مىکند.
در واليبال يک فعاليت حداکثر تا ۱۰ ثانيه بهطول مىانجامد، بازيکن در اين شرايط بايد داراى توان زيادى باشد. اگر شما بتوانيد ۵۰ متر را با حداکثر توانائى خود بدويد، ديگر برايتان مشکل خواهد بود که ۳ متر ديگر را با همان توانائى ادامه دهيد. در طول بازى در عضلات يک بازيکن واليبال، اسيدلاکتيک جمع مىشود. ولى اين اسيدلاکتيک در استراحتها از بين مىرود؛ بهعبارت ديگر در هنگام استراحت يا کمکاري، انرژى بدن مجدداً تأمين مىشود.
در واقع منبع کسب انرژى در فعاليتهاى شديد غيرهوازى (بدون اکسيژن) است. براى حضور در مسابقات واليبال، بازيکنان نبايد بيش از اندازه چربى مصرف کنند (تغذيه آنها بايد کنترل شود). بىتوجهى نسبت به اين موضوع، موجب بالا رفتن اکسيداسيون (اکسيداسيون: سوخت و ساز مواد در سلول و تبديل آن به انرژى موردِ نياز) شده، براى سوخت و ساز، مصرف اکسيژن را افزايش مىدهد. ميزانِ آمادگى بدنى که از بازى واليبال کسب مىشود با توجه به مهارت بازيکنان و وضعيت بازي، از حداقل تا مقدار نسبتاً زيادى متغير است. واليبال در چنين سطحى که شامل جهشهاى تند و سريع، آبشار زدن، سد کردن توپ آبشار حريف و شيرجه رفتن است، در گسترش استقامت عضلانى و انعطافپذيرى بسيار سودمند است. افراد يک تيم فعال که بهصورت منظم جلسهاى يک تا دو ساعت تمرين نمايند، از چنين آمادگى بدنى برخوردار خواهند شد.
براى بالا بردن عملکرد يک بازيکن در مدت کوتاه، لازم است از نوع سيستم انرژىزائى اطلاع داشته باشيم. زيرا مستقيماً با اين مسئله درگير خواهيم بود. در برخى مواقع، از ضربان نبض استفاده مىشود، چون رابطهٔ مستقيمى بين ضربان نبض و اکسيژن مصرفى تا سطح معينى وجود دارد، يعنى هر قدر ضربان، بالا رود اکسيژن بيشترى مصرف مىشود. منتهى بايد توجه داشت که اين رابطه تا ضربان ۱۸۰ درجه معنى دارد، از آن به بعد متوقف مىشود. از طريق کارآئى فرد به نسبت ضربان نبض مىتوان به عملکرد مناسب آن پى برد. بهعنوان مثال: مىتوان براى کارهاى استقامتى بهراحتى شدت تمرين را تنظيم کرد. اما بايد توجه داشت که فعاليتهاى بازيکنان واليبال صرفاً بهصورت استقامتى نيست. بنابراين مىتوان از طريق پرش عمودي، ضربان نبض را به ۱۸۰ درجه رسانيد. بايد عکسالعملهاى ديگرى را نيز براى اين کار پيدا کرد و معيارهاى ديگرى را براى پاسخ به اين سؤالات يافت. سرانجام بايد متوجه بود که عکسالعملهاى بدنى ما مهمترين فاکتور (عامل) براى ادامهٔ تمرين است. در اينباره مىتوان به سه نوع قابليت توجه داشت:
۱. نوع عکسالعمل لحظهاى بدن، به اين صورت که با انجام پنج بار دراز و نشست، ضربان به يک صورت بالا مىرود و با تکرار همين فعاليت به تعداد ده بار، ضربان نبض طور ديگرى افزايش مىيابد.
۲. عکسالعملهائى که بدن با تأخير به آنها پاسخ مىدهد. بايد توجه داشت که اين عکسالعملها براى ما قابل توجه نيستند.
۳. کاهش ضربان نبض ورزشکاران بهدليل داشتن آمادگى مطلوب خيلى سريعتر از سايرين انجام مىشود. البته بايد توجه داشت که نبايد چنين نظرى را براى همه اعمال کرد. زيرا خصوصيات فردى بازيگران با هم تفاوت دارد.
بنابراين اگر سيستم انرژى مصرفى براى يک ورزش از نوع هوازى (با اکسيژن) بود، استراحت بايد غيرفعال باشد، يعنى راه رفتن و نرمش کردن در برنامهٔ استراحت آنها در نظر گرفته شود. نکتهٔ مهم ديگرى که بايد مورد توجه قرار گيرد، اين است که براى بهبود همهٔ سيستمهاى انرژي، از تمرينات تناوبى استفاده شود.
- هدف از آمادگى بدنى:
هدف از ايجاد آمادگى جسمانى در فراگيران حداقل مىتواند بهمنظور دستيابى به عوامل زير باشد:
۱. آمادگى بدنى در واقع فرآيندى است در جهت ايجاد انگيزه براى فراگيرى بهتر و زود هنگام مهارتها.
۲. سبب ايجاد ميل و رغبت فزايندهٔ فراگير و موجب هموار ساختن مسير يادگيرىهاى بعدى مىشود.
۳. کمک به يادگيرى صحيح و اصولى مهارتهاى مورد نظر.
۴. صرف انرژى در مسير مطلوب و جلوگيرى از اتلاف وقت و هزينه.