يکى از ابزارهاى ارزشيابى آزمون کتبى است. آزمون واژه‌اى است که به وسيلهٔ اشخاص مختلف در موارد کاملاً متفاوت به کار رفته است. به طور کلي، مى‌توان گفت آزمون وسيله‌اى است براى بررسى مشاهدات منظم معلم از رفتار شاگرد و تفسير مشاهدات و تبديل آن به مقياس‌هاى عددى و طبقه‌بندى شده (Coronbach، Lee J. 1960). آزمون‌هايى که به صورت کتبى اجرا مى‌شوند، آزمون کتبى نام دارند و آن مجموعه‌اى از پرسش‌هايى است که شاگرد بايد به آنها کتباً پاسخ گويد تا معلم بتواند با بررسى آنها شاگردانش را دقيق‌تر بشناسد و در صورت لزوم آنان را يارى دهد.
آزمون‌ها را با توجه به جنبه‌هاى مختلف آنها مى‌توان طبقه‌بندى کرد. در کتاب فرهنگ آزمون‌ها که توسط گود تهيه شده، از دويست نوع آزمون سخن رفته است (Goodُ s Dictionary of Education - 1971). آزمون پيشرفت تحصيلى يکى از انواع آزمون‌ها است. اين آزمون از نظر ساخت به دو دسته کلى تقسيم مى‌شود: آزمون‌هاى ميزان شده (standardized tests)، و آزمون‌هاى معلم ساخته (teacher-made tests). چون اکثر معلمان در فرايند فعاليت‌هاى آموزشي، با آزمون‌هاى معلم ساخته سر و کار دارند، در اين مبحث به توضيح و تحليل آن بيشتر پرداخته شده است.