چهارمین روز جشنواره چهلم فیلم فجر؛ «ملاقات خصوصی» و «ماهان»؛ رفت‌وآمد بین دو دنیای متفاوت

در چهارمین روز جشنواره چهلم فیلم فجر دو فیلم ملاقات خصوصی اثر امید شمس به همراه ماهان به کارگردانی حمید شاه‌حاتمی به نمایش درآمد. دو فیلمی که درباره رفت‌و آمد بین دو دنیا؛ خانه یا زندان و زندگی یا نمایش در رفت‌وآمد است.

فیلم ملاقات خصوصی اثر امید شمس موقعیت پیچیده بین دو دنیای زندان و محیط بیرون را در پیوند با یک رابطه مطرح می‌کند. از یک‌سو محیط طبیعی، جهان رنگ‌ها، طبیعت و تصاویر را مشاهده می‌کنیم و در سوی دیگر جهان تنگ، پر ازدحام و ناامن زندان را. پیوند بین این دو دنیا غالبا به‌واسطه صدا و گاه تصاویر مجازی است.

فیلم توانسته است این فضای دوگانه و فاصله بین آدم‌ها، فضاها و موقعیت‌ها را در تمام طول کار حفظ کند. نکته جالب این است که این فاصله و نرسیدن در بستر یک درام عاشقانه پیش می‌رود که در آن میل به وصال و اتحاد رابطه با حدت و شدت وجود دارد.

فیلم بین دنیای بیرون و سختی‌های زندگی و ناامنی در یک محله حاشیه‌ای با دنیای زندان در نوسان است. همان‌طور که آدم‌های بیرونی به راحتی می‌توانند به داخل زندان بیفتند، زندانی‌ها امیدوار به خروج از زندان هستند. اما روایت ملاقات خصوصی به‌گونه‌ای پیش می‌رود که رفتن یکی به بیرون مصادف با افتادن دیگری به داخل زندان است و آدم‌ها برای تغییر موقعیت به نفع خودشان باید عزیزان خود را قربانی کنند. این جهان دوگانه در کنار تصاویر گاه خیره‌کننده فیلم به ملاقات خصوصی جان تازه‌ای بخشیده است.

ماهان ساخته حمید شاه‌حاتمی فیلمی است که بین دو دنیای زندگی روزمره و دنیای نمایش در نوسان است و هر دو دنیا با سختی‌ها و مصائب بسیار همراه است. جهان خارج با بیماری و ناملایمات فراوانی آمیخته است و جهان نمایش با جایگزین‌ کردن آدم‌ها. در این فیلم دنیای نمایش طیف وسیعی دارد و از تئاتر تا نمایش عروسکی را در بر می‌گیرد.

زندگی به قصد نمایش و نمایش برای پیش‌بردن زندگی سرلوحه شخصیت اصلی فیلم است. این دو دنیای متفاوت در عین مشکلات قابل انطباق باهم نیستند و تلاش شخصیت برای منطبق‌کردن این دو دنیا به جایی نمی‌رسد، اما در نهایت هنر است که به داد زندگی می‌رسد تا ماهان بتواند آن را دوام بیاورد و بر بیماری و یاس غلبه کند.

ماهان فیلمی است که در یک نقطه مستقر نمی‌شود. از یک‌سو بین تهران و شهرهای مختلف، بیماری و سلامتی و از سوی دیگر و از همه بارزتر بین هنر و زندگی در نوسان است. این دوگانگی و رفت‌وآمد بین شهرها، هنر و زندگی به فیلم تصاویر و مفاهیمی اضافه کرده که می‌تواند در نوع خود تازگی داشته باشد.

کامبیز حضرتی ـ ایرنا