اِبْنِ شاذان، ابوعلی حسن بن احمد بن ابراهیم بن حسن بن محمد ابن شاذان بزاز (339- 425ق/950-1034م)، محدّث اشعری و حنفی بغدادی. او همچون پدر و برادرش، عبدالله، به علم حدیث گرایش پیدا کرد و در نخستین گام، پدرش آموزش او را عهدهدار شد (ذهبی، سیر، 17/416)، اما بعداً از استادان بیشماری بهره برد که از آن جمله ابوعمرو عثمان بن احمد بن سماک، ابوبکر احمدبن سلمان بن حسن بن نجاد، ابوبکر احمد بن کامل بن خلف قاضی و عبدالباقی بن قانع قابل ذکرند (خطیب، 7/279؛ ذهبی، همان، 17/416-417). ابوعلی کلام اشعری را از ابوالعباس محمد بن احمد نقاش فراگرفت (ابن اثیر 9/69؛ قس: ابن عساکر، 245). او به زودی در بغداد محدّث و متکلّمی مشهور و مورد اطمینان در نقل حدیث شد و کسانی چون ابن رزقویه و ازهری و خطیب بغدادی او را ثقه و صدوق خواندهاند (خطیب، همانجا). وسعت علم و اشتهار ابوعلی مشتاقان فراوانی را گرد وی فراهم آورد. از جمله کسانی که از او حدیث آموختهاند، میتوان ابوبکر احمد بن علی خطیب بغدادی، ابواسحاق ابراهیم بن علی شیرازی، ابوالمعالی محمد بن زید علوی، ابوالحسن صابی، محمد بن هلال صابی غَرس النّعمه و ابومحمد جعفر بن احمد سراج را نام برد (سمعانی، 5/394؛ ابن جوزی، 9/7، 151؛ ذهبی، العبر، 2/342؛ ابن کثیر، 12/134؛ ابن نجار، 93). ابن شاذان در علم قرائت نیز دستی داشته و ابن جزری (1/206) از ابوبکر ابن مقسم به عنوان شیخ او و از احمد بن حسن بن خیرون به عنوان راوی او در این فن یاد کرده است. وی در بغداد درگذشت و پس از ادای نماز بر جنازهٔ او که خطیب بغدادی هم در آن حضور داشته است، در مقبرهٔ بابالدیر به خاک سپرده شد (خطیب، 7/280). آثار: ذهبی ( سیر، 17/417) از دو اثر او تحت عناوین المشیخهٔ الکبری و المشیخهٔ الصغری یاد کرده که نسخههای آن در کتابخانهٔ ظاهریه ( ظاهریه، 61 -62) موجود است؛ نیز رسالهای تحت عنوان الافراد (همان، 60) و همچنین برخی از اجزای حدیثی ابن شاذان با عناوین مختلف در همان کتابخانه (همان، 60 -62) و نیز در کتابخانهٔ دانشگاه ییل (نموی، شم موجود است.