اين نوع خونريزى اغلب پس از بريدگى يا پارگى عميق پوست اتفاق مى‌افتد. اين صحنه معمولاً دلخراش است و ممکن است شما را از اولويت‌هاى درمانى باز دارد (مبحث درک موقعيت).
هميشه به ياد داشته باشيد که اولويت‌هاى درمانى از اين قرار است اگر تنفس مصدوم قطع شده بود تنفس مصنوعى را بلافاصله شروع کنيد. (مبحث تنفس دهان به دهان)؛ اگر مصدوم بيهوش شده بود راه تنفس را باز کنيد (مبحث باز کردن راه تنفس) و سپس به درمان خونريزى بپردازيد.
خونريزى‌هاى عمده بايستى فوراً درمان بشوند. در بعضى از موارد متوجه مى‌شويد که تنها مى‌توانيد جريان خونريزى را کاهش دهيد و نمى‌توانيد آن را کاملاً متوقف کنيد، همين ممکن است براى نجات زندگى مصدوم کافى باشد.
مراحل درمانى را دنبال کنيد، در وهله اول از فشار مستقيم استفاده کنيد و تنها زمانى که اين کار امکان‌پذير نبود يا موثر نبود و احتمال داديد که خونريزى از نوع شريانى است فشار نامستقيم را به‌کار بريد (مبحث فشار نامستقيم)، و سرانجام مصدوم را در وضعيتى قرار دهيد که به بندآمدن خون کمک کند.
- عوارض و نشانه‌ها:
۱. مشاهدهٔ خونريزى فراوان به بيرون از بدن.
۲. عوارض و نشانه‌هاى شوک (مبحث شوک).
۳. مصدوم احساس تشنگى مى‌کند.
۴. ديد مصدوم ممکن است تار شود و احساس ضعف و سرگيجه کند.
۵. صورت و لب‌ها رنگ‌پريده مى‌شوند.
۶. پوست سرد و مرطوب مى‌شود.
۷. ضربان سريعتر ولى ضعيف‌تر مى‌شود.
۸. مصدوم بى‌قرار و پرحرف مى‌شود.
۹. تنفس سطحي، گاهى اوقات همراه با خميازه و آه کشيدن است (مصدوم تشنه هوا شده است).
- هدف:
بلافاصله خونريزى را کنترل کنيد، زخم را تميز و پانسمان کنيد تا خونريزى به حداقل برسد و از عفونت جلوگيرى شود. به‌صورت اورژانس ترتيب انتقال او را به بيمارستان بدهيد.
- درمان :
۱. محل زخم را لخت کنيد و ببينيد که آيا شيء خارجى در آن وجود دارد يا نه (مبحث اشياء خارجي). براى کنترل خونريزى به‌وسيله انگشتان يا کف دست مستقيماً روى زخم فشار وارد کنيد (مبحث فشار مستقيم). اگر جراحت بزرگ بود لبه‌هاى آن را به‌هم بفشاريد.
۲. مصدوم را بخوابانيد. اگر جراحت در دست و پا باشد و احتمال نمى‌دهيد که شکسته شده باشد، دست يا پا را بالا نگهداريد.
۳. اگر جراحت در دست يا پا است و فشار مستقيم مؤثر واقع نمى‌شود، از وارد کردن فشار نامستقيم به شريان اصلى که خون را به آن ناحيه مى‌رساند استفاده کنيد (مبحث فشار نامستقيم).
نبايد:
بيش از ۱۵ دقيقه به وارد آوردن فشار نامستقيم ادامه دهيد (مبحث فشار نامستقيم).
۴. يک باند استريل غير آغشته به دارو روى زخم بگذاريد و مطمئن شويد که اين پارچه کاملاً فراتر از لبه‌هاى جراحت را پوشانده است. آن را محکم به پائين فشار دهيد و روى آن را باندپيچى کنيد. گره باند بايستى آنقدر محکم باشد که خون را بند بياورد ولى نه آنقدر محکم که باعث قطع گردش خون شود (مبحث آزمايش گردش خون). عضو جراحت برداشته را ثابت و بى‌حرکت کنيد (به مبحث شکستگى‌ها مراجعه شود).
اگر باند مناسبى در اختيار نداشتيد، يک تکه گاز روى زخم بگذاريد و روى آن پنبه قرار دهيد و محکم باندپيچى کنيد. براى پانسمان مى‌توانيد به‌صورت خلق‌الساعه از هر ماده مناسب و تميزى که در اطراف شما وجود دارد استفاده کنيد (مبحث گاز پانسمان).
۵. اگر خونريزى ادامه پيدا کرد، پوشش‌هاى بيشترى روى پانسمان اوليه قرار دهيد و محکم باندپيچى کنيد.
۶. براى برطرف کردن حالت شوک، مصدوم را به ترتيبى که در مبحث شوک گفته شده درمان کنيد.
۷. بلافاصله مصدوم را به بيمارستان برسانيد.
- قطع عضو:
پيشرفت‌هاى اخير در جراحي، پيوند اعضاء قطع شده مانند انگشت دست و انگشت پا را ممکن ساخته است. هر چه عضو قطع شده و مصدوم سريعتر به بيمارستان رسانده شوند شانس موفقيت بيشتر است. هميشه عضو قطع شده را در يک محفظه مناسب قرار دهيد. وقتى آمبولانس خبر مى‌کنيد به بيمارستان اطلاع دهيد که در اثر سانحه عضو مصدوم قطع شده است تا بيمارستان جراح متخصص را مطلع و اتاق عمل را آماده کنند.
- هدف:
کنترل خونريزى و رساندن هر چه سريعتر مصدوم و عضو قطع شده به بيمارستان.
- درمان:
۱. کنترل خونريزى با استفاده از فشار مستقيم (مطابق شکل)؛ خيلى دقت کنيد که به محل قطع آسيب نرسانيد.
۲. عضو قطع شده را در يک کيسه پلاستيکى تميز بگذاريد تا کثيف و خشک نشود. اگر امکان داشت، کيسه پلاستيکى را درون يک محفظه يخ بگذاريد. کيسه پلاستيکى را با مادهٔ مناسبى لفاف‌بندى کنيد تا عضو قطع‌شده با يخ تماس مستقيم پيدا نکند.
توجه: روى کيسهٔ پلاستيک نام مصدوم و زمان وقوع حادثه را بنويسيد.
۳. فوراً مصدوم را به بيمارستان برسانيد.
- اشياء خارجى :
با دقت اشياء خارجى کوچک را از سطح زخم پاک نمائيد، مى‌توانيد اينکار را با استفاده از پنبه يا گوش پاک‌کن انجام دهيد يا آن را زير آب سرد بگيريد.
اگر در زخم يک شيء بزرگ فرورفته است، هرگز کوشش نکنيد که آن را از زخم بيرون بکشيد. زيرا که جسم، زخم را بسته و خونريزى را محدود کرده است. به‌علاوه هنگام بيرون کشيدن جسم بافت‌هاى اطراف آسيب مى‌بينند و خونريزى شديدتر مى‌شود.
- درمان:
۱. براى کنترل خونريزى از فشار مستقيم به‌وسيلهٔ فشردن لبه‌هاى زخم به يکديگر در کنار شيء فرو رفته استفاده کنيد.
۲. با ملايمت يک تکه گاز را روى و (يا) کنار شيء بگذاريد.
۳. يک بالشتک (تامپون) گرد يا بالشتک پنبه‌اى هلالى‌شکل يا جسمى مشابه آن را اطراف زخم قرار دهيد. اگر امکان داشت بالشتک را آنقدر بلند بسازيد که روى شيء فشارى وارد نيايد.
۴. به‌صورت مورب آن را باندپيچى کنيد (مبحث باندپيچى دور شيء خارجى يا شکستگى باز). دقت کنيد که باند را روى شيء نپيچيد.
۵. عضو مجروح شده را بالا بگيريد و آن را تا آنجا که امکان دارد ثابت و بى‌حرکت سازيد.
۶. مصدوم را به‌صورتى که وضعيت درمانى او حفظ شود سريعاً به بيمارستان برسانيد.
اگر خونريزى شديد همچنان ادامه يافت از فشار نامستقيم استفاده کنيد.
اگر مصدوم روى نرده يا اشياء تيز و بلند افتاده بود و آن اشياء در بدن مصدوم فرو رفته بود، کوشش نکنيد که او را از آن شيء جدا کنيد. بلکه با قرار دادن سنگينى تنه يا عضو مجروح بيمار روى بدن خود او را راحتتر کنيد. به‌سرعت آمبولانس و آتش‌نشانى را خبر کنيد زيرا ممکن است اين اجبار پيش بيايد که شيء بريده شود.