جلد سوم از مجموعه حاضر در دو بخش کلی تدوین یافته در بخش اول عوامل موثر در رکود تمدن اسلامی از سدهی پنجم تا نیمهی سدهی نهم هجری بررسی شده است. و در بخش دوم عوامل شکوفایی دوبارهی تمدن اسلامی از سدهی دهم تا سیزدهم هجری تحلیل گردیده است. عناوین فصلهای کتاب عبارتاند از: جنگهای صلیبی, حملهی مغول و پیامدهای آن, عظمت و افول مسلمانان در اندلس, عثمانیان, گورکانیان و صفویان.