جلد دوم 'اسلام و تمدن اسلامی 'در برگیرنده بخش چهارم کتاب است که در آن, موقعیت تمدن اسلامی و مسلمانان در قرنهای نوزدهم و بیستم میلادی, بررسی و ارزیابی میشود .این بخش که 'امپریالیسم و رنسانس عرب 'نام دارد مشتمل بر سه فصل است1 :ـ شکستها و پیروزیهای اسلام در منطقه مدیترانه (تا سالهای 1880م), 2ـ اوجگیری جنبشهای ملی گرایانه (از سالهای 1880تا پس از جنگ جهانی اول), 3ـ اسلام در قرن بیستم (از جنگ جهانی دوم به بعد) .بخش پایانی این جلد شامل طرح تعدادی از بناهای دوره اسلامی, یادداشتهای نویسنده, کتابشناسی, منابعی برای مطالعه, گاهشمار تاریخی, فهرست اعلام, فهرست مکانها, فهرست موضوعی, فهرست طرحهای کلی و جدولها, فهرست نقشهها, و فهرست تصاویر است .